The
Circle Economy Foundation ve Deloitte ortak çalışması olan The Circularity Gap 2024
raporunu özetlemeye gayret edeceğim.
Döngüsellik hakkında
konuşulmaya devam ediliyor ancak ilerleme çok zayıf. 2019 dan bugüne veri
toplanıyor, derleniyor, raporlanıyor ancak kamu-özel birlikte hareket
edilmesine ihtiyaç var. Bu konuda her ülkenin şartları aynı değil ve bu nedenle
3 ana gruba bölünerek değerlendirilmiş:
· SHIFT: Yüksek gelirli ülkelerde refahtan vazgeçmeden hammadde
kullanımı ciddi şekilde düşürülmelidir.
· GROW: Orta gelirli ülkelerde hammadde kullanımı yüksek gelirli
ülkelerin taleplerini karşılamaya dönüktür, stabilize edilmelidir.
· BUILD: Düşük gelirli ülkelerde nüfusun temel ihtiyaçları
karşılanıncaya kadar hammadde tüketiminin artması beklenmelidir.
Dünyanın kaynakları sürekli büyümeye desteklemek için yeterli değildir. Kaynakların kullanımı ve olumsuz sonuçların yayılımı tamamen adaletsizdir. Bu adaletsizlik refah/gelir adaletsizliğine ve siyasal/toplumsal huzursuzluklara yol açmaktadır. Kaynakların artan kullanımı yan etkileri nedeniyle artık beklenen faydayı sağlayamayacaktır.
Ekolojik tükenmişliğe en çok
etki eden üç sistem arasında Gıda – İnşaat – Üretim sayılıyor. Gıdada
öncelikler düşük çevresel etkili sağlıklı ürünler, rejeneratif tarım,
yerel-organik-mevsimlik ürün tercihi, kaçınılabilir gıda israfının
önlenmesidir. İnşaatta öncelikler mevcut alt-üst yapının tadilatla
kullanıma devam edilmesi, malzemelerin tekrar kullanımı, enerji etkinliğinin
yükseltilmesi, döngüsel malzeme-yaklaşımların uygulanmasıdır. Üretimde
öncelikler kümelenme-simbiyoz ve etkinliğin artırılması, ürün ve araçların
ekonomik ömrünün uzatılması, sadece gereken kadarının tüketilmesi, hızlı
modadan kaçınılmasıdır.
Bu çerçevede üç grup ülke için
grup profili ve öneriler sıralanıyor:
· SHIFT: Yüksek gelirli kuzey yarıküre ülkeleridir (Global North),
dünya nüfusunun %25’ini ve hammadde tüketiminin %34’ünü temsil etmektedirler.
Tüketimlerini kısmaları, üretim araçları ve ürünlerin daha dayanıklı olmalarını
sağlayarak ekonomik ömürlerini uzatmaları, mevcut olanları kullanmaları,
döngüsele öncelik vermeleri önerilmektedir.
o
Doğru
yaklaşımları ödüllendiren politik – finansal yaklaşımlar
o Nüfusa değişen ihtiyaca uygun nitelikleri kazandıracak eğitim programları·
· GROW: Orta gelirli Güneydoğu Asya, Latin Amerika, Kuzey Afrika
ülkeleridir, dünya nüfusunun %37’sini hammadde tüketiminin %55’ini temsil
etmektedirler. Rejeneratif tarım ve mevsimine uygun-yerel-organik ürün seçimi,
dayanıklı üretim araçları ve ürünler, endüstriyel simbiyoz – etkinlik artışı
önerilmektedir.
o
Gıda
israfını önleyen, doğru yaklaşımı ödüllendiren mevzuat – finansal yaklaşımlar
o
Rejenaratif
– organik tarıma uygun çiftçi destekleri
o
Teknoloji
– mevzuat – finansal düzenlemelerle döngüsel ekonomiye geçiş kolaylığı
o Hayat boyu öğrenmeyi sağlayan – değişen şartlara göre yeni nitelikleri kazandıran eğitim programları
· BUILD: Düşük gelirli güney yarıküre (Global South) ülkeleridir,
dünya nüfusunun %50’sini ve hammadde tüketiminin %13’ünü temsil etmektedirler.
Rejenaratif tarım, sağlıklı gıda ürünleri tüketimi, atıkların geri kazanımı,
döngüsel yaklaşımlar önerilmektedir.
o
İklim
risklerini önlemeye destek olan teşvikler
o
Doğru
yaklaşımları ödüllendiren yasal – finansal düzenlemeler
o
Tarımda
KOBİ ölçeğinde destek
o
Rejenaratif
tarım için inovasyona erişim kolaylığı
o
Her
yaş ve kesimde nitelik artırıcı eğitim programları
o Döngüsel ekonomiye geçişte teknoloji – mevzuat – finansal kolaylıklar
Kaynak: Fraser, M.; Conde, A. (2024). The
Circularity Gap Report. Circle Economy Foundation & Deloitte. www.circularity-gap.world
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder