Corona Virüslü günler!!

Gönüllü karantina istendiğinde elimizde ihracat işleri olduğu için evdekileri evde bıraktım ama ben işe devam ettim. Arabayla gidip geliyordum, iş yerimde temizlik ve hijyen oldukça özenliydi. Çevremdekilerde hiç bir belirti yoktu, işimizi yürütmeye gayret ediyorduk. Dün itibariyle aciller bir noktaya gelince ben de toplu taşımayla eve döndüm, artık karantinadayım...

Arabayla seyahat ederken ilk önce trafiğin azaldığını hissediyorsunuz. Çekmeköy - Yenibosna ikinci köprü güzergahında 07:00-08:30 yani bir buçuk saatte giderdim, Perşembe günü 30 dakikada gidince ürperdim. Beni Yeşilyurt Marmaray İstasyonuna bıraktılar. Taksi durağında araçlar birikmiş, içeride çıt yok, televizyonda haber kanalı açık, dışarıda bir kaç tavuk :) Ortalık boş.

İstasyona indim, yürüyen merdivende bir yere dokunmamaya gayret ettim, yüzümde maske var, berem kafamda, elimde eldiven maalesef yok, tedbirsizlik etmişim. Kimseye yaklaşmıyorum, onlar da yaklaşmıyor. Turnikelerde aralıklı durup sabırla sıramızı bekliyoruz. Perona çıktığımda tek tük insan var. Netflix salgın filmlerinden birinde oyuncuymuşum gibi hissediyorum. Ürperiyorum.
Seferler 15 dakikada bire seyreltilmiş. Peronda ve vagon içinde sürekli uyarı anonsu var.

Tren geliyor, biniyorum, saat 16:30 gibi, ayakta kimse yok, aralıklarla oturuyoruz. Herkes çantasını yanındaki koltuğa koyarak yanının boş kalmasını garanti etmeye çalışıyor. Gerçekten ses yok, kimse konuşmuyor. Sirkeci'de bile trende ayakta yolcu yok, Üsküdar' da iniyorum. Çekmeköy metrosuna aktaracağım.

Üsküdar meydanı hiç bu kadar boş görmedim. İlk defa Corona' yı hafife aldığımı düşünüyorum, acaba yeterince tedbirli davrandım mı? Acaba eve mikrop taşıdım mı? Geriliyorum, metroya iniyorum. Merdivende herkes arkasına dönüp yeterince boşluk var mı diye kontrol ediyor. Çekmeköy metrosu da sakin, sessiz.

Bu virüsü gezegenin artan nüfus - kirlenme - küresel ısınma gibi konularda orjinal bir reaksiyonu gibi görüyorum. 

Darwin' in Doğal Seleksiyon kavramına uygun olarak insan türü için bir nüfus düzenlemesi hissi veriyor. 

Öncelikle çok kolay ve hızla bulaşıyor, hepimize gelmesi olasıdır. Ancak ekonomik gücü yerinde olanlar evlere kapanıp bu etkiyi geciktirebilir, çalışmak zorunda olan yevmiyeciler, taksiciler, esnaflar, işçiler kanımca daha büyük risk altındalar. 

Hastalığın öldürücülüğü düşük, %4 gibi söyleniyor, yani hepimizi test edecek, zayıf olanları eleyecek... Yaşlılar ve kronik hastalar için risk daha fazla. Elbette dramatik ama bu vakalar gerçekleşirken sosyal güvenlik ve sağlık sistemlerinin üzerindeki yük azalacak, miras yoluyla kısmi bir servet transferi yaşanacaktır. 

Dahası gençlerde öldürücü olmasa bile yüksek ateş yapıyor ve bu da kısırlık riskini doğuruyor. Yani nüfusun artışı da kısmen önleniyor.  

Afrika kıtasından neredeyse hiç bir geri bildirim yok, yüksek nüfuslu Çin - Hindistan - Bangladeş - vb ikinci belki üçüncü dalgayı görebilir.


Hayatın yavaşlamasıyla birlikte hava kalitesi iyileşti, ısınma belirtileri azalıyor, UNSDG 17 hedef için de pozitif yansıma görünüyor. 

Yeni dünya düzeninde ekonomik - savunma - din - mezhep gibi paydalarda bir araya gelmek artık eskisi kadar olası değil bence.. AB, BM, NAFTA, Arap Birliği, ... hepsi anlamını yitiriyor. Bundan sonraki ortak payda yaşanılabilir yerler olacak, sınırlı sayıda yer için tekrar silahlanma - soğuk savaş şartları doğacak sanıyorum.

amazon highlights: Fashion FWD / Madeline Niebanck / 2018

Change, speed, and innovation are now the name of the game. According to the State of Fashion 2018 report by BoF & McKinsey, 66 percent of millennials around the world are willing to spend more on sustainable fashion. It is time brands listen to their millennial customers demanding more sustainable options, without sacrificing quality and affordability.

Reformation is a sustainable women’s clothing and accessories company that practices complete transparency, posting their CO2 and waste savings on their website. For every product! Millennials care a lot about sustainable fashion, even willingly choosing to switch loyalty from brands that don’t promote sustainable production to more ethical options.

Part of the problem could be that there is not enough product availability and effective marketing to cater toward this demographic’s needs. While millennial consumers state an interest in sustainable brands, the reality is that few labels promote ethical production. A few are: • Patagonia • Everlane • Reformation

Natalie Massenet

Natalie Massenet, the serial fashion-preneur who founded luxury ecommerce site, Net-a-Porter, launched a venture capital firm focusing on the intersection of technology and retail in direct-to-consumer, consumer fashion startups. It could just be that the brands best able to balance newness with affordability and sustainability will experience the most success.

Sustainability is just a piece of the puzzle, and it won’t even matter unless brands also meet consumers’ price point while demonstrating product uniqueness. For consumers to care, brands must take an all-in approach. Instead of lengthy reports hidden in a brand’s website, the focus should be on making sustainability information quick, easy, and digestible.

Fast fashion is just so, well, easy. A 2016 report by McKinsey revealed that nearly three-fifths of all clothing ends up in incinerators or landfills within a year of being made. So although today’s consumers value sustainability, the reality is that most clothing is not made to last and ends up in the garbage.

Reformation

Reformation’s online shopping tool, RefScale, shows consumers how much waste they will contribute in buying a Reformation product versus a less-sustainable option like a cotton t-shirt. With millennial consumption expected to rise to 45 percent of the global luxury goods market by 2025, our days of ownership may be over.17 “I think a huge portion of what we wear in the future is going to be comprised of things we don’t own forever,” says founder and chief executive Jennifer Hyman, of Rent the Runway.

Companies are starting to learn that their customers value having more options through renting over ownership. Hyman claims that consumers would rather have limited access to designer goods for the price of one article of clothing at Zara. Consuming sustainably and with purpose is fashion’s new frontier.

Elizabeth St. John

Liz makes accessories, hand-made flowers, and details for other gowns with her extra material. Elizabeth St. John does not print catalogs and runs her atelier entirely on wind power. Textile dyeing is the second largest polluter after agriculture. The obsession with immediate access to fashion promotes a throwaway culture, shortening the lifespan of clothing.

Stella McCartney, for instance, has been an avid supporter of sustainable fashion throughout her career. Circularity in the fashion industry refers to the reuse of materials, discouraging the typical production and waste cycle of clothing. According to a 2017 study by the Ellen MacArthur Foundation, fifty-three million tons of clothing are produced globally each year, of which 87 percent is ultimately either incinerated or dumped in landfills.

At the 2017 Copenhagen Fashion Summit, fashion brands made a commitment to employ a completely circular fashion system by 2020.23 Together, all of the brands that push for a more sustainable fashion cycle account for 12 percent of the global apparel market, according to the Global Fashion Agenda.

H&M was one of the first brands in 2012 to institute a global clothing collection initiative, and since 2015, H&M has offered grants to companies and startups with the most innovative ideas in closed-loop textiles. The problem of overconsumption in clothing has grown to be massive and must be tackled, and soon.

Technology

AI Chatbots and the Rise of the See-Now-Buy-Now Model

Advancements in Wearable Tech

3-D printing

Biofabricated Leathers

Solidarity for a Cause—Authentic Brand Messaging

Today’s consumer wants more than just a product.

• Young fashion innovators and consumers gaining influence and demanding their voices be heard

• Increasing irrelevance of the traditional fashion trend cycle—consumers continue to gravitate toward clothes that can be worn in any season.

Young Innovators

• The shift toward increasingly younger entrepreneurs as major innovators in fashion—younger people have the pulse on street culture and the most relevant trends.

• Fashion labels shifting focus from exclusive product promotion to an inclusive and integrated retail experience for customers

Past influence on New Trends

• An athleisure revolution rooted in a nostalgic nod to the past

• More brands looking to past trends for tomorrow’s fashion inspiration

• Increasing relevance of current events and pop culture in forecasting trends

Diversity

• A continued shift to a more inclusive fashion

• Emergence of more designers and models of color into positions of power in fashion

• More brands channeling the influence of youth culture into clothing

• A move away from a tokenistic approach to diversity in fashion and a push for more diverse and inclusive appointments

• A continued spike in streetwear culture, sparked by today’s youth

• Mix of luxury with streetwear, further pushing the boundaries on what constitutes high fashion

• Heightened visibility of people of color in all aspects of the fashion industry

• Fashion embracing diversity in beauty and clothing lines

Accessible Fashion

Sinéad says “one of the challenges of fashion is that it is notoriously hierarchical, and it profits from exclusivity. In order for the disabled market to be relevant and to have their voices validated, there must be power sharing.

• Millennial push for more realistic and relatable faces in fashion

• Movement embracing size inclusivity

• Increased activism and raised awareness around the issues of those typically left out of the fashion conversation If we don’t begin to create fashion that is more inclusive and available for people of all abilities, we will be leaving out a large portion of the population from the conversation.

• Increased integration of retail experience for adaptable fashion

• Consumer call to action addressing the needs of underrepresented groups and urging companies to pay attention to their unique needs

The Changing Face of Leadership

• New innovations on social media channels like Instagram revolutionizing fashion imagery and how consumers engage with this content

• The push for a more inclusive social media experience to attract and retain the interest of new customers

• Products packaged and branded with a message to capture consumer interest

• Inclusivity encompassing more people from varied backgrounds in positions of power

Shifting Beauty Standards

• Flourishing body positive movement to embrace people of all looks and sizes

• Shifting beauty standards to an appreciation for individuality

Fashion as Empowerment

• Consumer shift to interest in products created from passion instead of following trends

• Increasing representation in fashion and models like Halima Aden setting a powerful example for girls everywhere

• More women getting involved in fashion, using it as an outlet to share their creativity

• Boosting self-esteem for women through fashion is a major focus.

Brand Personalization

• Customization of brand experience transforming consumer expectations and raising the bar for brand experience integration

• The importance of strong customer service in brand success

• More brands embracing personalization to appeal to younger consumers

amazon highlights: Think Big and Grow Rich / Will Edwards / 2016

Principle of Honesty: to be open, honest and truthful in all your dealings.

Principle of Integrity: to endeavour to do what you think is right.

Principle of Loyalty: to stick by your friends and associates through thick and thin.

Principle of Fairness: to be even-handed and just in all your dealings.

Principle of Respect: to have appropriate regard for other people.

Principle of Accountability: to accept personal responsibility for your own life.

natural law is something that operates all the time and is always predictable. Just like the law of gravity, it is something that you cannot disobey.

a principle is something that you don’t have to obey. Sure, if you don’t, you have to suffer the consequences, that’s true. But, of course, you could choose to not obey the principle of honesty, for example.

The Law of Cause and Effect like causes always produce like effects.

The Law of Attraction we attract people and opportunity as a product of who we are, and how we behave. Usually stated as: like attracts like; meaning that, if you think positive thoughts, positive things generally turn up. Negative thoughts produce their counterparts too.

The Law of Karma (Sowing & Reaping) This idea is to be found in many religions. It is that you reap what you sow or, in more everyday language: what goes around, comes around.

The Law of Abundance (Increasing Returns) You may be familiar with the law of diminishing returns. Think about how easy it is to lose the first few pounds when you are dieting and how difficult it is to lose the last few – that’s the law of diminishing returns in action. But in success literature we encounter the opposite i.e. that success breeds success. As you become more successful, your results compound and they are become much easier to sustain – and that is the Law of Abundance.

you must always provide “more in use-value than you receive in cash-value” for each and every transaction in which you deal. This effectively means that you must be in some kind of business, in order to transact, and that you must ensure that the other party involved in each transaction always gets a good deal. This approach ensures that you will get repeat clients or customers and that word of your service or products will naturally spread as they tell other people about you.

The word Enneagram literally means model of nine.

Type 1 – Perfectionist/Reformer

Type #2 – The Helper/Giver

Type 3 - Performer

Type 4 – The Romantic/Individualist

Type 5 - Observer

Type 6 – Trooper/Guardian

Type 7 – Epicure/Dreamer

Type 8 – The Challenger/Boss

Type 9 – The Peacemaker/Mediator

Personality Attributes - Self Confidence - Positive - Optimistic - Amiable - Goal-Focussed - Committed to Excellence - Self Motivated

Three Principles of Money Mastery

First, you should always spend less than you earn.

Second, understand the difference between investments and liabilities and realign your spending, as far as it is reasonable, with the principle of purchasing investments.

Third, work on continually increasing your earning capacity

There are certain natural laws and principles that pertain to the achievement of success in life. The difference between a law and a principle is that you cannot disobey a law, whereas you can choose to disobey a principle, though, of course, you would also have to deal with the consequences of doing so.

Attraction (the Law of Attraction) is an important natural law and that means that it cannot be disobeyed. But unless you have been deliberately focussing your mind on the future you want to create, you will probably have so far been missing all the right connections. The way to correct this is to begin immediately to construct a detailed picture of the future state that you would like to become your reality. This will set to work subconscious processes that will operate to guide you toward success. You must also include, within your imagined future, specific goals that you can work on achieving, which are, essentially, steps along the way to the fulfilment of the big picture.

You can think of this as having two types of goals: outcome goals and performance goals. The six-figure income is an example of an outcome goal; the number of books I need to write is an example of a performance goal. You need to include both types of goal within your future picture.

The key to operating a successful business is to offer solutions to other people’s problems and to do so in such a way that the customer feels they have received a good deal.

You must stay committed to taking consistent action, making continuous strides toward your goal, whether it is the creation of your business or some other worthy goal, until it is finally achieved - this is the Law of Cause and Effect in action in which you are continually operating on the causes of success.

Remember that Rome was not built in a day and that any worthy goal you set for yourself is bound to take time and effort to achieve.

As you move forward, your results will compound i.e. success will become easier and easier – this is the Law of Abundance in operation in which success breeds success.

amazon highlights: The 7 Keys to Success / Will Edwards / 2017

 1. Commitment

 2. An Open Mind

 3. Persistence

 4. Flexibility

 5. Faith

 6. Thankfulness

 7. Passion

Commitment: It is the act of binding yourself, intellectually or emotionally, to a definite course of action. To live a truly successful life, you do need to first have a dream. To succeed, you must have a dream, or you may prefer to call it a vision, and you must completely commit yourself to its ultimate fulfilment - that is the essence of the mental creation. It requires you to take actions that are congruent with your wishes in order to translate them into reality, but the first step is to have that dream - your own dream, not anyone else's ideas about what is best for you in life - and then absolutely commit yourself to its achievement.

Openness: characterized by an attitude of ready accessibility about one's actions or purposes Receptiveness: willingness or readiness to receive - especially impressions or ideas. When you carry your own dream within, you too will be able to touch the hearts and minds of the people around you in much the same way and it is a truly wonderful and uplifting experience when you find out for yourself that the universe does indeed help you to achieve your goal.

Persistence: refusing to give up, especially when faced with opposition or difficulty; continuing firmly or steadily Persistence: the act of continually pursuing something in spite of obstacles. “you are braver than you believe, stronger than you seem, and smarter than you think.” Translating your dream into a plan and then constantly taking actions, each and every day, that move you in the direction of your goal is what will get you there in the end. No matter how big you are aiming, you can succeed if you keep your destination in mind and then continually take actions that move you toward the goal. When you meet an obstacle, as you inevitably will, persistence determines what you will do; whether you will give up or keep going. Persistence is what gets you back on your feet, dusted down and ready to go again.

Flexibility: the quality of being adaptable Flexibility: a measure of the ability to respond to changes in demand "If you always do what you've always done, you'll always get what you've always got." If you really want success, in whatever field of endeavour you are pursuing, you can have it - yes you can! But you need to be prepared to work for it - to do whatever it takes. Finding out and then doing whatever it takes, is the quality of flexibility.

Faith: acceptance of principles which are not necessarily demonstrable Faith: strong belief in something without proof or evidence. It is truly amazing what you can do when you believe in your own ability. That's why you need faith - a deep down, dogged belief that, regardless of the evidence, you are going to make it! You are going to achieve what you have set out to accomplish. You are going to make a difference in this life.

Thankfulness: a virtue and a dynamic - activates the Law of Attraction Gratitude: a positive emotion involving a feeling of indebtedness If you can learn to make gratitude a part of the way you live your life, you will be simply amazed at how the attitude of the people around you will change too.

Passion: strong, enthusiastic devotion to a cause, ideal, or goal Passion: your heart's one true desire or the deepest desire of your heart  ‘show me a person who has never failed and I will show you someone who has never tried!’ God is much bigger than religion and he is in the business of personal transformation.

amazon highlights: From Syptoms To Causes / Thorsteinn Siglaugsson / 2020

What distinguishes the Logical Thinking Process from most problem-solving and strategy formulation methodologies is its focus on rigorous cause-effect analysis, based on sufficiency and necessity logic, at all stages of the analysis. It leads us from the definition of the goal we wish to achieve, provides us with a rigid process to identify the roots of the undesirable effects we experience and expose the faulty assumptions and conflicts that often explain the existence of the root causes.

Logical Thinking Process is actually a very strong framework to enhance collaboration and improve communication. Deciphering the causality, unearthing false assumptions and removing the conflicts behind false paradigms; this is what the Logical Thinking Process helps us to do.

Using the Goal Tree to define the goal we strive for and what is necessary to reach it. The problem is a gap between what I want and what I have. We do this by instinct – there is a problem – we try to solve it. But the issue with this common approach is that we keep fixing the effects, not the causes, and often we don‘t really know if the solutions will work, we tend to skip the analysis and take shortcuts, very often without really knowing if they will work, let alone that they will address the real causes.

The Goal Tree is used to define the ultimate goal we want to achieve, define what critical success factors must be in place to reach the goal, and which necessary conditions must be fulfilled to achieve them. Goal Tree is demanding. The first challenge is to define the goal. Secondly almost everyone will at first have trouble with following the necessity logic of the Goal Tree. Using sufficiency logic to find the root of the problem.

We use the term undesirable effects for the issues. Why? Because very often, what we call problems, are not really the true problems. They are rather consequences of some underlying causes, which are the real problems: But often, a surprising proportion of the undesirable effects will have the same root cause. As long as a cause remains, we will not eliminate the undesirable effects it causes.

How to use a Conflict Resolution Diagram to structure and solve an underlying conflict

we must remember it is not enough for the assumptions to be factually true. They must also necessarily lead to the prerequisite. In other words, for the cause-effect relationship to be valid, it must be valid that only this tree can provide the shelter needed, and that no other tree can possibly be beautiful. An injection is an idea for a solution that solves the conflict. Distinguish between needs and wants. We want to have the tree, but it is the requirements that state our real needs.

Using a Future Reality Tree and a Prerequisite Tree to map the way forward

When constructing a Future Reality Tree, it is important to look for any negative effects that might be caused by the solution. The purpose of the Prerequisite Tree is to construct a step-by-step implementation plan for a part of the Future Reality Tree and unveil and handle the obstacles that are in the way.

UNSDG hedefleri adil değildir, gelişmiş ülkelerin lehinedir!

https://www.futurelearn.com/your-courses üzerinden çevrimiçi iki sertifika programını tamamladım. 

Bu esnada UNSDG 17 hedefi ve tekstil sektöründeki yansımalarını gözden geçirme fırsatım oldu. Yorumlarım elbette benim algımın elverdiği ölçüde ve benim bakış açımı yansıtacak yönde olacaktır. Konu hakkında okuyucuya farklı persperktiften görme ve üzerinde düşünme olanağı sağlamak istedim. 

UNSDG hedefleri adil değildir, zengin-beyaz kuzeybatı yarıküre güdümündedir.

• Gelişmiş ülkeler bugünkü zenginliklerine ve güçlerine nasıl kavuştular?
• Bu ülkeler eski dünyanın kıyısında (hem bittiği yerde hem de okyanus kıyısında) konumludur. Karada ana ticaret rotası İpek Yoludur ve bu da doğulu kavimlerin (Moğollar, Persler, Osmanlılar, hatta Germenler) kontrolündedir. Dolayısıyla Portekiz, İspanya, İngiltere, Hollanda, Fransa bilinmeyene doğru gitmek zorunda kaldılar.
• Hindistanı ararken Amerikayı buldular, değerli metaller, baharatlar, yerli köleler, ... Avrupaya taşındı ve zenginlik birikmeye başladı. Merkantalizm denilen bu dönemi sömürgecilik izledi, "batılı seçkin ve yüksek ahlaklı" ülkeler sömürgeleştirme için birbirleriyle yarıştılar. İngiltere bir zaman "üzerinde güneş batmayan imparatorluktu". Sömürgelerden her türlü doğal kaynak, değerli metal, tarım ve sanayi ürünü, köleler kıta Avrupasının lehine kullanıldı. Sömürgelerde yerli halk ikinci sınıftı, izin verilen kadarına sahipti. Gemiler dolusu köle Afrika'dan Amerika'ya taşındı, uzun süre köleydiler, özgür kaldıklarında ikinci sınıf vatandaşlardı, mücadele sonrası ancak eşitlik sağlanacaktı.
• Birinci Sanayi Devrimi (1760-1840) İngiltere'de başladı, tekstil + demir + buhar eksenindeydi. Makinalar yapıldı, savaş endüstrisi güçlendi. Devrimin etkileri komşu ülkelere yayıldı ancak kapsam büyük ölçüde kuzeybatı yarıküreyle sınırlı kaldı. Bu dönemde işçilerin çalışma koşulları fevkalade kötüydü, çocuk işçilik vardı, zorbalık hakimdi.Fransız Devrimi, Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi bu dönemin önemli kırılma anlarıdır.
• İkinci Sanayi Devrimi  (1840-1950) ABD de canlandı, çelik + demiryolu + petrokimya + elektrik eksenindeydi. İşletmeler büyüdü, mavi-beyaz yaka ayrımı geldi, bilimsel yönetim gündeme girdi. Büyük Buhran, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları bu dönemde oldu. Zenginliğin paylaşımı için yarışan "beyazlar" beraberlerinde diğer milletleri de savaşlara sürüklediler, yıkım yaşandı, yeniden imar işi kuzeybatı yarıküreye yeni fırsatlar doğurdu. Kurulan uluslararası organizasyonlar vasıtasıyla gelişmekte olan ülkeler borçlandırıldılar.
• Üçüncü Sanayi Devrimi (1950-2000) ABD-Avrupa başlangıçlı ve uzakdoğu devamlı bir rotada gerçekleşti, dijital + internet eksenliydi. Bilgisayarlar, telefonlar, tabletler, yazılımlar, sistemler derken iyi eğitimli, kaynaklara sahip, vizyonu olan kuzeybatı yarıküre yine ilk saflarda yer aldı.
• Dördüncü Sanayi Devrimi (2000+ ) Almanya merkezli bir kavramla ortaya çıktı, internet ve dijital dünyanın sistemleri entegre etme kabiliyetine endekslendi. Yüksek vasıflı eleman, gelişmiş internet altyapısı, sanayi geçmişi, yatırım yapacak finans gücü, yaşamsal ciddiyetteki sorunların olmaması nedeniyle odaklanma kolaylığı, ... kuzeybatı yarıküreyi yine öne geçirdi.
• Bugün dünyada her coğrafyada her sanayi devrimi aynı ölçüde yaygın değildir. Avustralya'nın iç kısımlarında veya Afrika' nın bazı yerlerinde buhar gücü bilinmezken, dünyanın %19 u elektrik erişimine, bir o kadarı da internet erişimine bile sahip değildir.
• Gelişmekte olan ülkeler gezegenin sınırlarına ulaşmış olmamız nedeniyle artık maalesef gelişmiş ülkelerin geçtiği yoldan geçemeyeceklerdir. Üstelik dünyayı kurtarma projelerine gelişmiş ülkelerle birlikte katılmak zorundadırlar. 
• Bu adil değildir. Ayrımcılık UNSDG hedeflerine aykırıdır. 
• 
  
• Demografik yapı kuzeybatı yarıküreyi, diğerlerinden ayrıcalıklı ("üstün") yapıyor.
• İnsanoğlunun bilinen tarihi MÖ 10000 yılında başlıyor, tam 12000 yıl boyunca avcı- toplayıcı- çiftçi- zanaatkar olarak yaşadıktan sonra son 200 yılda işçi oluyoruz. Tıpta, sosyal ve ekonomik hayatta, verimlilikte büyük sıçrama yaşanıyor.
• Nüfus sanayi devrimlerine kadar 12000 yılda kabaca bir milyara ulaşmıştı. Son 200 yılda 8 milyara dayandı! 
• İngiliz Filozof Malthus 1778 yılında doğal kaynakların aritmetik, nüfusun geometrik artışı nedeniyle kıtlık kaçınılmaz dedi. Kimin yaptırdığı bilinmeyen Georgia Guidestones anıtı ABD' dedir, üzerinde farklı dillerde aynı metin kitabe olarak işlenmiştir, kabaca nüfusun yarım milyarın altında tutulması istenmektedir. Sürdürülebilirlikle ilgili maddeler vardır.
• Kuzeybatı yarıkürede nüfus artış hızı yavaşladı, bazı ülkelerde nüfus azalmaya dahi başladı. Gelişen tıp sayesinde ömür uzadı, artan yaşlı nüfus sosyal güvenlik sistemlerini zora soktu.
• Önceleri çalışacak gençleri "göçmen işçi" olarak aldılar, ırkçı eğilimler artınca bu sefer yatırımları yurtdışına kaydırıp göçmen ihtiyacını azaltmak istediler. Seçerek alınan "vasıflı" göçmenler gen havuzunu zenginleştirecekti. Yaşlı ancak vasıflı işgücü Endüstri 4.0 sayesinde yurtdışındaki tesisleri yönetebilecekti. Hem zaralı çevresel atıklarda yurtdışında kalacaktı.
• Dünyada nüfus artışı daha çok İslam coğrafyasında ve uzakdoğuda yaşanıyor. Fransa'da doğum yapanların çoğu Cezayir asıllı müslümanlar. Fransa zamanla artan müslüman nüfusa alışma sorunu yaşayacaktır.
• Nüfus artışı UNSDG 17 hedefi de olumsuz etkiliyor. Dünya Savaşları, Veba salgını, çocuk ölümleri, .. eskiden beri bazı düzeltmeler oldu. Üzerine doğum kontrol yöntemleri geliştirildi ancak kuzeybatı yarıküre dışında etkin olamadı. Çin devlet eliyle çocuk sayısını sınırlamaya çalıştı.
• SARS, kuş gribi, domuz gribi, Corona vb önemli salgınlar hep Çin'den başladı. AIDS Afrika'da başladı. Bugün Corona için aşıyı Amerikan Kara Kuvvetleri geliştirmeye çalışıyor. İleride sürekli artarak sorun çıkaran, potansiyel militan, vasıfsız eleman gelişmekte olan ülke insanlarının "rafine beyaz kuzeybatı yarıküre insanları" lehine azaltılması gündeme gelebilecektir. 
• Dünyayı yönetenler adil olanlar değil, güçlü olanlardır.
•  
• Evrim - doğal seleksiyon kuzeybatı yarıküre lehinedir
• Gezegen kendisini kurtarmaya çalışıyor, en zararlı tür = insanoğlu
• Buzullar eriyor, içlerinden bugün bilinmeyen geçmişin öldürücü virüsleri çıkacak, bunlar canlanacak, okyanus akıntılarıyla veya havaya karışarak yayılacaklar ve en kırılgan olanları (yaşlılar-bebekler-yetersiz beslenenler-yetersiz hijyen şartlarında yaşayanlar - yeterli tıbbi imkan ve finansal güce sahip olmayanlar,...) öldürerek nüfusu düzeltecektir. Bundan gelişmekte olan ülkeler, artan nüfusun olduğu coğrafya etkilenecektir.
• Eriyen buzullar deniz seviyesini yükseltecek ve kıyıdaki kentlerde zorunlu nüfus hareketine yol açacaktır. Bangladeşin ciddi miktarda kısmı su altında kalacak, büyük bir göç dalgası oluşacaktır. Hollandanın bir kısmı deniz seviyesinin altındadır!
• Artan hava kirliliği ölümlere neden olacaktır.
• Kıtlık, aşırı ve sık hava şartları değişimi açlık sınırındakileri olumsuz etkileyecektir.
• Yakın gelecekte AB, NATO, NAFTA, OPEC gibi ekonomik - bölgesel - savunma eksenli kümelenmeler yerine yaşanabilir şartları esas alan kümelenmeler ortaya çıkacaktır. Şanslı coğrafyalara giriş kısıtlanacak, askeri güç kullanımı normalleşecektir.
• UNSDG 17 ifade edildiği gibi birlikte hareket edilmelidir, "uyum sağlama" doğal seleksiyona karşı en önemli beceridir. 
•  
• Mevcut ekonomik-siyasi yapı kuzeybatı yarıküre lehinedir
• Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisine bakıldığında kuzeybatı yarıkürenin üst dilimlerde, diğerlerinin çok daha temel dilimlerde olduğu görülecektir.
• Dolayısıyla iç savaş, komşuyla savaş, açlık-yoksulluk-siyasi belirsizlik vb mücadelesindeki gelişmekte olan ülkelerin sürdürülebilir dünya için vizyon - uygulama gücü - finansal gücü yoktur.
• Kuzeybatı yarıkürenin mevcut ticari şartları bu ilkelere göre zorlaması gelişmekte olan ülkelerdeki firmalar için hayatı zorlaştırır, gerginlik konusudur.
•  
• Kapitalizmin motoru büyümedir, kuzeybatı yarıkürede büyüme biterse sistem tıkanır
• UNSDG sorumlu tüketim bilinciyle paylaşım, eskinin kullanımı, ikinci el tüketimi, kiralama, geri dönüşüm isteniyor. Bu yeniden alımları azaltır. Markaların gelişmekte olan ülkelere siparişlerini azaltır. Bu ülkelerde işsizlik artmaya başlar. Hedeflerin istenmeyen yan etkileri olacaktır.
• Markaların işçiye yaşanabilir ücret verilmesi isteğini bununla birlikte yorumlayın. Böylece dünün üreten işçileri orta gelir grubuna yükselerek bu markalar için müşteri olacaklardır ve markanın istediği büyüme tekrar sağlanacaktır. Burada sadece gelişmekte olan ülke üreticileri kaybeder. Çünkü markalar maliyete katılmazlar!
•  
• Eşitsizlikler yaygındır, kuzeybatı yarıküre bu konuda samimi değildir.
• Türkiye gümrük birliğindedir ama serbest dolaşımda değildir. Ürettiğimiz gömlek Fransaya gider, biz vizesiz gidemeyiz!  
• İyi eğitim kurumlarına ancak maddi gücü yetenler erişebilir, zengin-fakir farkı giderek artacaktır. Beslenme - sağlık - iş olanakları vb her alanda bu geçerlidir.
• Schengen Vizesi, yüksek kur nedeniyle Avrupalı çocuklar lehine bizim çocuklarımız dezavantajlıdır.
• Göçmenler uluslararası anlaşmalarla sağlanan olanaklara sahip olmalıdır ama Avrupalılar Suriyeli göçmenler için para teklif etmekte, sınırda zulmetmektedir.
• Bugün hastaneye gittiğimde Suriyeli hastalar sırada benim önüme geçiyor, kendi ülkemde ikinci sınıf oluyorum. Üniversiteye girişte Suriyeli gençle benim oğlumun aksine ayrıcalıklara sahip. Kendi ülkem bile bu konuda özensiz davranıyor.
• UNSDG de vergiden kaçınmayalım deniliyor ancak VW yatırım için hükümetlerle görüşüyor ve daha yüksek vergi indirimleri talep ediyor!
• UNSDG de rüşvet, yolsuzluk vb den uzak duralım deniliyor ancak BOEING,  LOCKHED gibi uluslararası şirketlerin bütçelerinde "rüşvet" (tabii ki ağırlama, temsil vb gibi nazik isimlerle) yer alıyor.
• UN kurullarında oy verirken veya veto hakkı kullanılırken türlü çeşit arka plan pazarlığı yapılıyor.
• Henry Kissinger hatıralarında Mısır-İsrail savaşı için "uygun zemin oluşana kadar bırakalım savaşsınlar" diyor.
• ABD gümrüklerinde Mısır ve Ürdün'deki QIZ çıkışlı mallara %30 a varan indirimin ön şartı hammaddenin %10 kadarının İsrail menşeili olmasıdır.
• Kanadalı ALAMODE Kaz Dağlarında ağaç katliamı yaparak, siyanürle altın arayabiliyor ancak kendi ülkesinde tek bir ağaç dahi kesmesi yasak!!
• En zengin %10 luk dilim tüm karbon emisyonunun %40 ından sorumlu! Daha büyük eşitsizlik mi var? Küresel yoksulluğun giderilmesi için küresel gelirin sadece %0,2 si yeterli... Gelir adaletsizliği had sahfada!

Çözüm önerim UNSDG paralelindedir, gelişmiş ülke müşterisi - gelişmekte olan ülke üreticisi - devlet (hükümet, ihracat birlikleri, meslek odaları,...) işbirliği gerektirir.

• Markalar sipariş verirken örneğin fazladan 1 Euro sürdürülebilirlik katkı payı öderler. Böylece gelişmiş ülkelerin gezegene olan borcu taksitler halinde ödenmiş ve gelişmekte olan ülkelere amaca uygun harcanmak kaydıyla aktarılmış olur. 
• Üreticiler bu paranın bir kısmını doğrudan işçilere verir ve belgelerler. Böylece işçilere yaşanabilir ücret için bir adım atılmış olur.
• Üreticiler bu paranın bakiyesini sürdürülebilirlik için harcar ve belgelerler. Örneğin üretim tesislerini LEEDS belge standardına yükseltirler, yenilenebilir enerji için yatırım yapabilirler.
• Hükümet sürdürülebilirlik performansı istenen seviyede olan firmalara pozitif ayrımcılık yapar, burada çalışan işçilerin asgari ücretindeki vergiyi düşürür ve işçinin yaşanabilir ücreti için katkı sağlar. Hükümet buradaki işçiler için işveren yükümlülüklerini düşürür ve işverene maliyet avantajı sağlayarak daha çok işçiyi işe almasına yardımcı olur.
• Yaşanabilir ücrete ilerleyen ve çalışma şartları iyileşen işçiler markaya müşteri olurlar, döngü güçlenerek tamamlanır.
• Hükümet uluslarası kuruluşlarda (IMF, WorldBank, UN, ...) daha çok söz hakkına ulaşmalıdır ki gezegenin kurtuluşuna katkı sağlayabilsin.

SDGs (Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri) için 6 dönüştürücü / Nature Sustainability alıntı

2030 yılına kadar küresel olarak hedeflenen konular 17 ana başlık ve onlarca alt hedefle karmaşık bir bütün oluşturuyor. Hedeflerin kendi arasında bir çelişki olmadığını ve 6 dönüştürücüyle birlikte yorumlanırsa uygulamada kolaylık sağlanacağını anlatan bir makaledir. Orjinaline https://www.nature.com/articles/s41893-019-0352-9 bağlantısından ulaşabilirsiniz.

Hedeflerin arasında olumsuz etkileşim yoktur. Çelişkili görünen bazı hedefler sistematik bakışla aynı dönüştürücü içinde ele alınmıştır. Kritik olanlar "geride kimse kalmayacak" ilkesiyle yorumlanmıştır. Doğal kaynakları ilgilendirenler circularity-döngüsel ekonomi prensibiyle değerlendirilmiştir.

Dönüştürücüler için 5 ortak ilke vardır: Birbirleriyle kesişmeyen ve hepsi ele alındığında bütünü kapsayan yapıdadırlar. Sistematiklerdir. Hükümet yapılarıyla uyumludurlar. Kolayca açıklanabilirler. Az sayıdadırlar.

1. Dönüştürücü: Önce Eğitim! Daha iyi eğitim, kadın-erkek eşitliği, eşitsizliklerin azaltılması. Devletler eğitim hizmetlerini iyileştirecek ve yaygınlaştıracaklardır. Eşitsizlikleri gidermek üzere sosyal güvenlik sistemleri devreye alınacaktır. Inovasyon ve dijital teknolojilerden yararlanılacaktır.

2. Dönüştürücü: Sağlık ve İyilik! Geride kimse kalmayacak..Hayat tarzında kalite ön plana çıkacaktır.

3. Dönüştürücü: Yenilenebilir enerji, temiz çevre! Herkesin elektriğe erişimi sağlanacak, yenilenebilir enerji özendirilecek, kirleticiler azaltılacaktır. Enerji üretim ve tüketiminde verimlilik önemlidir.

4. Dönüştürücü: Tarımda, balıkçılıkta çevreye duyarlılık! Tarla ve balık çiftlikleri verimli, iklim değişikliklerine dayanıklı olmalıdır. Bu alanlar çevre kirliliğine karşı korunmalıdır. Kuraklık / kıtlık / sel vb doğal afetlerde dayanacak kadar gıda stoku tutulmalıdır.

5. Dönüştürücü: Ulaşım, şehirler! Temiz su erişimi ve pis su tahliyesi sağlanmalıdır. Ulaşım CO2 emisyonundan kaçınmalıdır. Şehirler dikey formatta olmalıdır, böylece kaynak etkinliği sağlanır, arazi kullanımı azaltılır.

6. Dönüştürücü: Bilim, teknoloji, iletişim! Endüstri 4.0, yapay zeka bir çok sektörde önemli değişimlere sebep olacaktır.

Dönüştürücülerin uygulanmasında teknik yapılabilirliğe, olası çelişkilerin çözümüne, kamu-özel fonlarla desteklenmesine, yeni teknolojilere kucak açmalarına, birlikte çalışan devlet kurumlarıyla uyumlu, aynı kurumun farklı seviyelerine uygun, zamanla gelişimi izlenebilen, iş dünyasına girişim fırsatı  veren yapıda olmalarına özen gösterilmelidir.

Devletler dönüştürücüleri 10-30 yıl vadeli orta dönem ve daha uzun vadeli hedeflerle izlenebilir tutmalıdır.

Gezegenin sınırları !? / Kate Raworth' tan özet tercümedir

www.futurelearn.com üzerinde çevrimiçi bir kursa daha katıldım, yine beğendim. Bu sefer başlık Organising For Sustainable Development Goals idi.

İlgimi çeken bir kavram oldu: Doughnut. Ekonomist Kate Raworth tarafından oluşturulmuş. İçiçe iki sınırla gezegenin karşılaştığı sıkıntıları görselleştirmiş. PLANETARY BOUNDARIES. Yazıya aşağıdaki referans ve bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

Raworth, K. (2017). A Doughnut for the Anthropocene: humanity’s compass in the 21st century. The Lancet Planetary Health, 1(2), e48-e49. https://doi.org/10.1016/S2542-5196(17)30028-1

İçteki koyu yeşil çember sosyal sınırlarımızı temsil ediyor. Burada 11 ana başlık sıralanmış. Kırmızı bölgeler sınırı ne kadar aştığımızı gösteriyor. Sosyal olanlarda asgari seviyeye ulaşamamak sınır aşımı olarak yorumlanıyor.

Dıştaki koyu yeşil çember çevresel sınırlarımızı temsil ediyor. Burada 9 ana başlık sayılmış. Kırmızılar yine sınır aşımlarını gösteriyor.

Böylece kabaca bir doughnut elde ediyoruz. İnsanoğlunun hedefi asgari seviyenin altına düşmeden ve azami seviyeleri aşmadan bu gezegende varlığını sürdürmek olmalı...

İç kısımdaki sosyal başlıklar ve güncele yakın durumu görelim:

• Food Security - Gıda - yetersiz beslenen nüfus - dünyanın %13ü (2006-8)
• Income - Gelir - günlük 1,25 USD/adam altında yaşayan nüfus - dünyanın %21i (2005)
• Water & Sanitation - İçme ve kullanma suyu - içme suyu bulamayan nüfus - %13 (2008), temizlik için kullanacak suyu bulamayan nüfus - %39 (2008)
• Health Care - Temel sağlık hizmeti - temel ilaçlara ulaşamayanlar - %30 (2004)
• Education - Eğitim - ilkokula gidemeyen çocuklar - %10 (2009), 15-24 yaş bandında okur yazarlık yoksunluğu - %11 (2009)
• Energy - Enerji - elektriksiz yaşayanlar - %19 (2009), temiz pişirme olanağından yoksun kalanlar - %39 (2009)
• Gender Equality - Kadın/erkek eşitliği - tarım dışı maaşlı işlerde çalışanlar arasındaki cinsiyet farkı - %34 (2009), ulusal parlementolarda kadın vekil farkı - %77 (2011)
• Social equity - sosyal eşitlik - medyan gelirden düşük kazananların Gini katsayısı 0,35 ten fazla olan kısmı (gelir uçurumu) - %33 (1995-2009)
• Voice - temsil - kararlara katılım, henüz ölçülemiyor
• Jobs - çalışma koşulları - makul şartlarda iş bulamayanlar, henüz ölçülemiyor
• Resilence - Dayanıklılık - yoksullukla mücadele eden yığınlar, henüz ölçülemiyor

Dış kısımdaki çevresel başlıklar ve güncele yakın durumu görelim.
İstenen=proposed boundary, fiili= current status as of 2009, ideal=pre-industrial value:

• Climate Change - İklim değişimi - CO2 konsantrasyonu (ppm) - istenen 350, fiili 387, ideal 280
• rate of biodiversity loss - biyolojik çeşitlilik kayıp hızı - bir milyon cins başına bir yılda soyu tükenen cins sayısı - istenen 10, fiili 100 den fazla, ideal sıfır  
• Nitrogen cycle - Azot çevrimi - insanların kullanımı için atmosferden çekilen azot miktarı (yıllık milyon ton) - istenen 35, fiili 121, ideal sıfır
• Phosphorus cycle - Fosfor çevrimi - okyanuslara akan fosfor miktarı (yıllık milyon ton) - istenen 11, fiili 8,5-9,5 ideal -1
• stratospheric ozone depletion - ozon deliği - ozon konsantrasyonu (dobson) - istenen 276, fiili 283, ideal 290
• Ocean acidification - okyanusların asitlenmesi - deniz yüzeyinde aragonit ortalama doygunluğu - istenen 2,75 fiili 2,90 ideal 3,44
• Global freshwater use - küresel temiz su kullanımı - insanların temiz su kullanımı (yıllık km3) - istenen 4000, fiili 2600, ideal 415
• Change in land use - tarıma ayrılan alan - tarım için dönüştürülen alan (%) - istenen 15, fiili 11,7 ideal düşük
• atmospheric aerosol loading - bölgesel bazda havadaki tanecik yoğunluğu, henüz ölçülemiyor
• chemical pollution - kimyasal kirlenme - plastikten nükleer atıklara her türlü kirlenme, henüz ölçülemiyor

Yazıda gelişmiş - gelişmekte olan ülke farkına vurgu yapılmış, gezegenimiz için henüz çok geç değil, hala umut var!

• Food - beslenemeyen %13 lük nüfusu doyurmaya küresel gıda üretiminin sadece %1 i yeterdi!
• Energy - elektriksiz kalan %19 luk nüfusa elektrik verebilmek için gereken enerjiyi sağlarken CO2 emisyonunu sadece %1 den az artırmış olurduk!
• Income - yoksul %21 i kalkındırmaya küresel gelirin sadece %0,2 si yeterdi!
• Carbon - mevcut emisyonun yarısını en zengin %11 lik grup yapıyor!
• Income - küresel gelirin %57 si sadece %11 lik bir grup insanın elinde!
• Nitrogen - bütçenin %33 ü sadece Avrupa Birliğine et servis etmek için tüketiliyor!

Dünyada gelir çarpıklığı var, teknoloji-finansal-askeri güçler bunu daha da artırıyor.