The Next 100 years: A Forecast for the 21st century / George Friedman / 2009 / kitap özeti

• Genel gerçekler  
• Dünyaya hükmetmek için 20.yüzyılda denizlere hükmetmek yeterliydi. 21.yüzyılda uzaya hükmetmek gerekecek.
• Jeopolitik hata payı = her milletin karşılaştığı riskler ve sahip olduğu güçler ölçüsünde hata yapabilme olanağıdır.  
• Hidrokarbon yani fosil yakıtlar tükeniyor, alternatif enerji önem kazanacak
• Güneş enerjisini dünya üzerinde değil, uzayda toplamak daha verimli (alan sınırsız, kesintisiz güneş ışığına erişim mümkün, askeri olarak korumak daha kolay)
• yüksek teknoloji ve robotlara geçiş fosil yakıt yerine elektrik ihtiyacı doğuracak 
• Dünya genelinde nüfus azalacak
• azalan nüfusun tüketimi yavaşlayacak, geçmişin büyüme motoru duracak
• üretim için iş gücü açığı oluşacak, göçmenlik kolaylaşacak
• Göçmenlerde ana gruplar:
• yaşlı nüfusa servis verebilecek fizik tedavi uzmanları, hemşireler, bakıcılar, temizlikçiler
• vasıfsız işleri yapabilecek vasıfsızlar
• yüksek teknolojiyle verim artışı sağlayabilecek ve robot dünyasına uyum sağlayabilecek temel bilimler, mühendislik, tıp beyaz yakalılar
• azalan iş gücünü telafi etmek üzere yüksek teknoloji ve robotlar gelişecek
• azalan nüfus nedeniyle ordular küçülecek ancak askeri ihtiyaçlar aynı kalacak
• eski görüşte sürekli nüfus artışı gıda ihtiyacını, tüketim talebini, çevre kirliliğini ve küresel ısınmayı artırıyordu ve tehlikeliydi.
• tıptaki gelişmelerle birlikte insan ömrü uzadı, doğum sonrası ölümler azaldı, doğum oranı azaldı ve derken artan yaşlı nüfusa bakacak gençler azaldı
• tıptaki gelişmeler hayatı uzatmaktan daha çok, verimli dönemi uzatmaya yönelik olacak
• gelişmiş ülkelerde sorun hissedilir düzeye geldi, gelişmekte olanlarda da nüfus erozyonu var
• Doğurganlıkta kritik oran 2,1 dir, Avrupa'da bu oran şu anda 1,4 seviyesindedir.
• Çiftçiyken, köylüyken, ilkel sanayi toplumuyken çok çocuk ailenin gelirini artırabiliyordu. Ancak gelişen sanayi toplumunun daha yüksek nitelik araması eğitim dönemini uzattı, çocuk üretici olmaktan çıkıp ailenin gelirini tüketen oldu
• mavi yakalılarda ekonomik nedenlerle eğitim kısa kesildi, çalışma hayatına "vasıfsız" ve erken giriş yapıldı, evlilik aile gelirini artırdığı için çabuklaştı, erken çocuk sahibi olundu. Geleneksel aile görüşüne daha yakın ve daha kalabalık bir nüfus kesitidir.
• beyaz yakalılarda eğitim uzun sürüyor, geç evleniliyor, gelir iyi olduğu ve kariyer önemsendiği için evlilik sürekli ertelenebiliyor, az çocuk isteniyor. 
• Her kültürde 3 değişik faz olur, sırasıyla yaşanır, herhangi bir anda hepsi birden görülebilir ama hep birisi hakim durumdadır
• barbar : sadece kendi tarzı doğrudur, farklı olanların yok edilmesi gerekir
• medeni : evrensel doğrular vardır, uğruna savaşacak sebep varsa savaşılır, az rastlanan bir aşamadır
• hiç bir şeyci : nihilist, hiç bir şey istemeyen, savaşmaya gerek duymayan 
• Kültür çatışmasının ana ekseni aile yaşantısı ve özellikle kadının toplumdaki yeridir. Bu farklılık sadece İslamda değil, Katolik, Ortodoks, Yahudi geleneksellerin tamamında görülecek, geleneksel ile laik farklılığıdır.
• İslami aile hayatında kadının yeri evidir, evin dışı erkek içindir. Evlilik dışı ilişki kabul edilemez. Dışarıdaki kadının seks çağrıştırdığı varsayılır, bu yüzden örtünmelidir. Kadının görevi çocuk doğurmak ve yetiştirmektir.
• laik görüşte kadın erkek eşitliği vardır, çocuk yapmak zorunda değildir. Seks için evlenmek gerekmez, aile planlaması kolaylaşmıştır, kadın ömrü ve doğurgan dönemi uzamıştır ancak yine de çalışan kadın kariyerini çocuğa tercih etmiştir. Kreş ve bakıcı uygulaması yaygınlaştı, eğitim - kariyer derken evlilik yaşı yükseldi, o zamana kadar bakir bekleme olasılığı azaldı. 
• Savaş beklentisi doğuran fay hatları:
1. Pasifik : Japonya, Kore, Çin ham madde gelişi ve bitmiş ürün sevki için pasifik deniz hattına muhtaç, ABD karşıtı
2. Avrasya : Rusya ve Avrupa ülkeleri güvenlik nedeniyle arada tampon bölge isteyecek, Avrupa' nın enerji bağımlılığı ve nüfus itibariyle Rusya pazarına ihtiyacı Baltık ülkelerinde gerginlik yaratacak
3. Avrupa : Milli gerekçelerle ve ekonomik refah yaratamayışı nedeniyle Avrupa Birliği çökecek, Baltık ülkelerinde ABD destekli ve savunma odaklı yeni bir birlik oluşurken NATO da işlevini yitirecek, Müslüman göçmenlerin gelişi Avrupa' daki etnik ve dini yapıyı değiştirecek  
4. İslam alemi : Genel kaos ortamında Türkiye doğal bir lider olacak, nüfus erozyonu daha az olan bir topluluk, göç vermeye devam edecek
5. Meksika : Dünyanın 15. ekonomisi, yüksek nüfuslu, nüfus erozyonu yok, iç dengesizlikler var, ABD kara sınırı var, ABD de güçlü bir etnik yapısı var, tarihte ABD ile toprak alışverişi olmuş  
• Yeni savaş modeli:
• Balistik silah (namludan çıktıktan sonra rotası değişmeyen) dönemi bitti. Belirsizlik sayıca çok olmayı gerektiriyordu, atom bombası da bu ihtiyacı giderdi. Bugün artık yüksek hedef hassasiyetli ve yüksek hızlı güdümlü mermiler var.
• uydu istihbaratıyla sağlanan kesin ve net yer bilgisine göre aynı kesinlikle hedefe ulaşan silahlar türedi.
• yeni ordu modeli azalan nüfusa uygun olacak, daha az asker, daha çok mühendis / teknisyen, daha yüksek teknoloji, insansız sistemler, askerin vurucu gücünü artıracak mobil sistemler, hipersonik füzeler ortaya çıkacak
• Bu tür bir ordu düşmanı kitlesel olarak imha edebilir ama işgal etmeye uygun değil, işgal adam yoğun bir faaliyet
• Asker, net düşman belirliyken düşmanı öldürür. Polis, sivillerin içinde kanun kaçaklarını araştırı, yakalar. Temel farklılık var.
• ana amaç düşmanı kör etmektir, uydu istihbaratını kesebilmek için ya uydular vurulacak, ya da dünyadaki erişim noktaları vurulacaktır. Hasarlı uydular halen çöp olmaktadır, pahalı bir israftır, dolayısıyla uyduların uzayda onarımı ortaya çıkacaktır. Dünyadan fırlatma pahalı olacağı için ay üzerinde üs kurmak söz konusu olacaktır.
• sayıca azalan ve vurucu gücü yüksek teknolojili donanımla artırılan askerler için savaş meydanında elektrik enerjisi gerekecektir. Savaş esnasında enerji ve ulaşım altyapısı mutlaka zarar görecektir. Dolayısıyla uzayda üretilen ve kablosuz olarak aktarılabilen elektrik enerjisine veya şarj edilebilen - hafif - uzun ömürlü bataryalara gerek duyulacaktır.

• A.B.D.
• Savaş seven bir ülkedir, savaşları kazanması gerekmez, yaratılan kaos yeterlidir. Savaş ekonomiyi canlandırır.
• Enerji tüketimi olduğu kadar enerji üretimi de çok yüksektir.
• Dünyanın diğer yerlerine (Japonya, Avrupa) göre nüfus yoğunluğu az, sermaye var, göçmen avantajıyla azalan iş gücünü tamamlayabiliyor, yani gelişme potansiyeli var
• kendi topraklarında Pearl Harbour hariç hiç savaş yıkımı görmedi, dolayısıyla Avrupa yaralarını sararken ABD gelişmeye devam edebildi
• eski dünyaya işgal edilemeyecek kadar uzak, sadece denizden erişilebiliyor, dünyanın tüm donanmalarını bir araya getirsen ABD Navy kadar etmiyor
• uydu istihbaratı ve buna paralel azametli donanmasıyla tüm denizlere hakim
• dünyanın birinci ekonomisi, en büyük pazarı, know-how kaynağı ve gümrük tarifesiyle diğerlerine girme izni veya Navy marifetiyle ulaşma izni verebiliyor, uluslararası ekonomiye hakim durumda
• ABD kültürü barbar aşamasındadır, en belirgin unsuru her şeyi basite ve fonksiyona indirgeyen bilgisayar kültürüdür. Fosil yakıt yerine elektrik gerektirir, iletişimi kolaylaştırır, hızlandırır.
• Bilgisayarlar İngilizceyi ve bilgisayar becerisini ve Amerikan hayat tarzını dayatır.
• İsrail ve Filistin'in jeopolitik hata payı yoktur. ABD bu paya fazlasıyla sahiptir çünkü Navy çok güçlüdür. ABD hata yaptığında "unutur gider" ancak aynı hata diğer millet için "derin bir yaradır".
• İran Şiidir, Farsidir. Yani sünni ve Arap değildir, kökten dinci tabiatı antipatiktir, her ne kadar nükleer güç kazansa bile ABD den şiddetli tepki görebilir, bölgesel güç olma şansı yoktur.
• İsrail nükleer güç sahibidir, yalnızdır, ABD açısından gereğinde bölgesel kriz yaratmak üzere denge unsurudur.
• ABD stratejisi güç / menfaat dengesizliği yaratarak diğer milletlerin bölgesel güç oluşturmalarını önlemektir.
• ABD nin 5 ana hedefi vardır:

1.     Kuzey Amerika’ nın net hakimi olmak

2.     batı yarım kürede ABD aleyhine tehditleri yok etmek

3.     Okyanusları kontrol ederek olası istilayı önlemek

4.     tüm dünya denizlerini kontrol ederek uluslararası ticarete hükmetmek

5.     başka hiç bir devletin donanmasını güçlendirmesine fırsat vermemek

• 2.Dünya savaşı sonrası "baby boomer" kuşağı 2020 li yıllarda 65 yaşı geçerek emekli olmaya başlayacak ve işçi açığı ortaya çıkacak. Bu durum göçmenliği kolaylaştıracak hatta teşvik ettirecek
• Daha çok sayıda yaşlı nüfusun bakımı, idamesi, ihtiyaçlarının giderilmesi sosyal sıkıntılara yol açacak, kamu borçlanması - dış borçlanma - vergi artışıyla gelir transferi gibi gelişmeler yaşanacak
• ABD tarihinin 50 şer yıllık döngüleri var, şu anda beşinci döngü içindeyiz:
• Birinci Döngü : 1776 - 1828, kuruculardan öncülere. İngiliz asıllı, asilzade, varlıklı, rejimin koruyucusu olan kurucularla İskoç-İrlanda asıllı, ikinci sınıf, fakir, eğitimsiz göçmenlerden oluşan öncüler
• İkinci Döngü : 1828 - 1876, öncülerden küçük kasabalılara. Borç verenlerin lehine sabit kur ve düşük faiz, öncüleri küçük kasabalar halinde bir araya getiriyor
• Üçüncü Döngü : 1876 - 1932, küçük kasabadan endüstriyel şehre. Zencilere özgürlük, büyük buhran, birinci dünya savaşı, yabancılaşma, yüksek doğurganlık ve şehirde yaşama zorluğu, vergiyle gelir transferi, Amerikan orta sınıfının doğuşu
• Dördüncü Döngü : 1932 - 1980, endüstriyel şehirden banliyölere. İkinci dünya savaşının canlandırdığı ekonomi, askerden dönenlere sağlanan olanaklar, nüfus artışı, vergilerin düşüşü, endüstriyel üretimin önem kazanışı
• Beşinci Döngü : 1980 - 2030, banliyölerden göçmenlere. nüfus erozyonu, göçmenliğin artışı, çok büyümüş Amerikan şirketlerinin verimsizleşmesi, enerji fiyatlarında artış ve enerji bulma sorunu, emlak krizi, enflasyon artışı, emeklilerin servetlerinin hızlı tükenişi, vergilerin artışı
• ABD ordusu asker tabiatlıdır, polis değil. Bu nedenle savaşı alanda kazansa bile, sahada tutunamaz. Kara savaşına alışık değildir.

• Çin
• Coğrafi olarak çok izole durumda, tehdit olamaz
• Deniz kuvvetleri yok.
• Kıyı - iç kesim dengesizliği çok bariz, iç huzursuzluk sebebi.
• kötü krediler krize yol açıyor
• büyümede yavaşlama olunca para girişi azalıyor, kriz patlıyor
• sürekli ve yüksek hızla büyümek mümkün değil, Çin sınıra dayandı
• ülkenin ortak ideolojisi kalmadı, ülkeyi bir arada tutan tek şey "para"
• tarihi / milli / ekonomik sınırlar boyunca küçük parçalara ayrılması olası

• Japonya
• tarih boyunca askeri geçmişi var, deniz kuvveti var
• dünyanın 2. büyük ekonomisi
• ham madde ve iş gücü açısından dışa bağımlı ve bu yüzden hassasiyeti var. Pasifik boyunca deniz hatlarını korumak üzere askeri gücünü artıracak
• göçmen alamıyor, nüfus erozyonu var, dolayısıyla kıyı Çin'de artan bir üretim tesisi yatırımı var
• artan Japon yatırımı ve getirdiği refah düzeyi kıyı Çin'i merkezi otoriteden giderek uzaklaştıryor 
• iç piyasa yok, ihracat zorunlu, bankacılık sistemi zayıf, sadece para girişine önem veriliyor, karlılık aranmıyor, ciddi ölçüde dış ticaret fazlası veriyor 

• Rusya
• birleşik Rusya, Avrupa için her zaman tehdittir.
• Rusya'nın nüfusu ve doğal zenginlikleri Avrupa için refah demektir.
• ilk çöküş kızıl devrimdi, ikinci çöküş glasnost ve prestroikaydı. Tekrar çökecek
• etrafı ABD müttefikleri ve doğal engellerle çevrili, donanmanın açık denizlere çıkışı kısıtlı, ekonomik olarak fakirliyor
• nüfus erozyonu var, dolayısıyla Putin döneminde sanayi üretimi yerine daha az iş gücü gerektiren enerji ve ham madde ihracatına yoğunlaştı.
• böylece ülkenin klasik altyapı eksikliğine takılmadı, Avrupa'nın gaz vanasını alinde tutarak gücünü artırdı
• Eski SSCB üyelerini bir arada tutan ekonomik  / politik / coğrafi karşılıklı bağımlılık haliydi. Bu bağımlılık Ruslar tarafından yaratılmış ve yönetilmişti. Ancak Baltık devletleri ve Ukrayna bu durumda değiller. Orta Asyadaki devletlerde islam hakim, doğal hammadde rezervi zengin, iç kesimde oldukları için Navy ' nin erişemediği ender bölgelerden birisi.

• Polonya
• azalan nüfus nedeniyle Almanlar gerilerken Polonya parlayacak
• Rusya tehdidi nedeniyle Avrupa'nın tampon bölgesi
• ABD' nin Avrupa - Avrasya - Türkiye ilişkilerinde denge unsuru olarak kullanılacak maşası durumundadır.
• ABD desteğinde teknoloji transferiyle ekonomisi canlandırılacak, silahlandırılacak

• Türkiye
• askeri geçmişi var
• İslamın yükseldiği dönemlerde hep Türkler hakim olmuş, islam alemindeki tek laik ülke
• kaos içindeki bir bölgenin ekonomik ve askeri lideri durumunda, dünyanın 17. ekonomisi, hızlı büyümesi devam ediyor
• jeopolitik konumu çok önemli, Kazak bölgesi-Rusya'ya yakın, Makedonya ile tarihi bağı var, Arap-İslam bölgesinde saygın konumda
• Suriye ve Irak zayıf çünkü çöken Rusya' nın bunlara desteği azalıyor. Kürt devletinin oluşumunu önlemek üzere Türkiye güneye doğru askeri hamle eder. Böylece petrole kavuşur, Bakü-Ceyhan hattıyla gaz transferi vanasına da zaten sahiptir.
• Mısır' daki karışıklıklara aktif ve askeri olarak müdahil olur, Süveyş kanalının kontrolunu ele geçirir. Yine ABD müttefiki olan İsrail ile dost kalır.
• Yayılım sadece askeri değildir, tarih bağının yanı sıra İslam ideolojisi temelinde olacaktır.
• Uzay çalışmaları yoğunlaşacaktır. 
• ABD müttefiki, yükselmesi ABD çıkarlarıyla uyumlu. Ancak tek ve büyük bölgesel güç haline gelmeye başladıkça ABD ana hedeflerine aykırılık gösterecek ve ABD yi endişelendirecektir:
• ABD, Türkiye' ye know-how çıkışını ve yüksek teknoloji transferini kesebilir
• ABD, Türkiye' nin geniş Amerikan pazarına ulaşımını kısıtlayabilir
• ABD, bölgede kaos yaratarak Türkiye' nin enerji ve dikkatini dağıtmaya çalışabilir
• ABD, bu dönem boyunca Türkiye' yi insan hakları ihlalleri gibi evrensel değerler penceresinden eleştirecektir

• Meksika
• ABD ile kara sınırı var
• Avrupa çağı bitip Kuzey Amerika çağı başlarken doğru mevkide
• Kaliforniya ve Teksas bir dönem Meksika toprağıydı, halen özellikle bu bölgede belirgin etnik potansiyel var
• ABD nüfusu azalıyorken ve Meksika nüfusu seviyesini koruyorken ve ABD ye göçmenlik kolaylaşıyorken ABD içindeki Meksika kökenli nüfus artacak
• Bunlar sınıra yakın bölgede herhangi bir göçmen gibi değil, kendilerine benzer insanlarla ve kendi ülkelerine kolay erişilebilecek kadar yakında yaşayan misafirler olacaklar
• azalan nüfus ama değişmeyen Amerikan askeri ihtiyaçları ülkeyi robotlara doğru zorlayacak
• bugün bile ABD ' de yüksek lisans yapanların çoğu ABD vatandaşı olmayan göçmenler. Bunlar robot teknolojisini geliştirdikçe kendi etnik kökenlerinden olan insanlar işlerini kaybedecek !
• 2060 gibi baby boomer kuşağının geriye kalanları da ölmüş olacak ve nüfus normal piramidine kavuşacak, böylece ülkede aşırı miktarda göçmen var sonucu ortaya çıkacak, göçmenler istenmeyecek
• Meksika lehine olan faktörler: petrol olması, ekonomik canlılık, dünyanın en büyük ekonomisine kara sınırı olacak kadar yakınlık, büyük miktarda yasal / yasa dışı para hareketi, organize suç ve uyuşturucu ticareti
• Meksika içindeki bölgesel dengesizlikler tansiyonu artırıyor
• ABD de iç siyasi sorun olarak başlayacak, artık İngilizce kültür hakim olmayacak, yeni kültür resmi olarak tanınmıyor ve üstelik coğrafi açıdan bu kültür fiili bir gerçeklik halinde. Çift kültürlülük özellikle hakim kültür diğerini yok saydığında problem olur, hele de yok etmeye çalışınca problem büyür. Üstelik bu kültür komşu ülkenin vatandaşlarına aitse sorun iyice alevlenir.
• Bu bölgedeki Meksika kökenli ABD vatandaşları kendilerini "ABD li özgür vatandaş" yerine "ABD egemenliğindeki Meksikalı" olarak görmeye başlar. Komşu ülkeyle ilhak gündeme gelir.
• Bu insanlardan ABD senatosuna girenler olacaktır. Yine bu insanlardan komşu ülke meclisi için oy kullananlar çıkacaktır.
• Üzerinde tartışılıyor diye sınırlar değişmeyecektir, sınır ordu güvencesindedir.
• Küçük çaplı ve devlete yönelik terörist eylemler beklenecektir.
• Yerel kolluk kuvvetlerinin merkezi otoriteyi ret etmesi olasıdır.