23 Temmuz 2014 Çarşamba

"İyi" den "Mükemmel" Şirkete / Jim collins / Çev: Levent Cinemre / 2002 / kitap özeti

İyi, mükemmelin düşmanıdır.
İyiden mükemmele dönüşmek mümkündür.



  • Bu araştırmada
    • Mükemmel : 15 senedir borsa ortalamasının altında veya civarındayken bir noktadan sonraki 15 yıl boyunca borsa ortalamasının 3 katını aşan şirketler (Gilette, Kimberley-Clark, Philip Morris, Wells Fargo,...) Bu şirketlerin borsadaki başarısı CocaCola, Pepsi, Procter&Gamble, 3M, Wal-Mart,... tan daha iyidir.
    • Karşılaştırma :
      • ilk grup : mükemmel şirketlerle aynı sektörde olup, aynı olanaklarla karşılaşan ama atılım yapamayan şirketler (Warner-Lambert, Scott Paper, RJ Reynolds, Bank of America, ...)
      • ikinci grup : istikrarsız şirketler, anlık iyileşme sağlayan ama sürdüremeyenler (Burroughs, Chrysler, HAsbro, Rubbermaid, Teledyne, Harris)
  • iyi şirketlerin mükemmele dönüşümü esnasında
    • dışarıdan gelen CEO etkisi yok, iyi sonuç alan 11 şirketin 10 unda CEO içeriden yetişmiş.
    • yöneticilere sağlanan maddi olanakların etkisi yok
    • strateji veya uzun vadeli planlama tek başına etken değil
    • sadece ne yapılması gerektiğine değil, ne yapılmaması gerektiğine de odaklanılıyor
    • teknoloji bir etken değil, hızlandırabilir ama başlatamaz
    • şirket satın almaları veya birleşmeleri etken değil
    • çalışanların motivasyonuyla çok ilgilenilmiyor, başarı en iyi motivatördür, kendiliğinden sağlanıyor
    • programa bir isim koyulmamış, hatta farkına bile varılmamış, bir zaman sonra geriye bakıldığında ancak anlaşılabilmiş
    • sektörel şartların etkisi yok, kimse fırlatılacak bir roketin tepesinde hazır beklemiyor
  • Dönüşüm Çarkı - tek seferde iyi sonuç elde edilemez, tekrarlanmalıdır, ters yönde dönerse Kıyamet Çarkı olur... 
    • Birikim
      • Disiplinli İnsanlar
        • 5.düzey liderlik - mütevazi, sakin, iradeli, yaptırım gücü olan
        • Önce kim sonra ne - otobüse doğru insanları bindir, yanlışları indir, sonra herkesi doğru koltuğa oturt, sonra direksiyona geç
      • Disiplinli Düşünce
        • Acımasız gerçekle yüzleşin - sorunu belirle, çözmeye çalış, umudunu kaybetme
    • Atılım
      • Disiplinli Düşünce
        • Kirpi konsepti - 3 küme konsepti - esas faaliyet alanınızda en iyi olun, değilseniz uğraşın
      • Disiplinli Eylem
        • Disiplin kültürü - disiplinli insan varsa hiyerarşiye gerek yoktur. Disiplinli düşünce varsa bürokrasiye gerek yoktur. Disiplinli eylem varsa aşırı kontrole gerek yoktur.
        • Teknolojik hızlandırıcılar - teknoloji nedeniyle dönüşüm olmaz. Özenle seçilen teknolojilerin kullanımında öncüdür.
  • 5.Düzey Liderlik
    • Düzeyler
      • 1. Düzey Yönetici : Yeteneği, bilgisi, becerisi ve çalışma ortamına uyum sağlayan karakteriyle üretken katkıda bulunur
      • 2. Düzey Yönetici : Ekip olarak hedeflere varılmasını sağlamak üzere bireysel yeteneklerini sürece katar ve ekibiyle uyumlu çalışır
      • 3. Düzey Yönetici : Önceden belirlenmiş hedeflere varmak için insanları ve kaynakları etkin bir biçimde organize eder, yönlendirir
      • 4. Düzey Yönetici : Açıkça ifade edilmiş zorlu bir vizyona bağlıdır ve kararlılıkla izler. Varolandan daha yüksek standartlara ulaşmak için herkesi teşvik eder
      • 5. Düzey Yönetici : Kişisel olarak mütevazidir, mesleki olarak sarsılmaz bir iradesi vardır, kalıcı mükemmelliği sağlar
    • 5DY aslında ego sahibidir, hırslıdır ama bunlar kişisel değil, kurumsal boyuttadır.
    • 5DY her zaman yerine birini hazırlar, insan yetiştirir, kurumun kendisinden sonra da iyi durumda kalmasını ister.
    • Karşılaştırma grubundaki şirketlerin %75 inde yöneticilerin kendilerinden sonra başarısız olacak halefler seçtiklerini gördük
    • Şirkette işler iyi giderse 5DY başarıyı ekibiyle paylaşır. İşler kötüye giderse sorumluluğu üstlenir.
    • 5DY
      • Mesleki irade
        • süper sonuçlar elde eder
        • uzun vadeli hedeflere uygun kararlılık gösterir
        • yüksek standartları ister, azına razı olmaz
        • kötü sonuçların sorumluluğunu üstlenir
      • Kişisel alçak gönüllük
        • kamu önünde övülmekten hoşlanmaz, kendini övmez
        • esin verici olan karizması değil, standartlarıdır.
        • Sakin ve kararlıdır.
        • Hırsını kurum yararına kanalize eder, yerine doğru halefi yetiştirir
        • başarıyı ekibine mal eder.
  • Önce Kim Sonra Ne
    • Doğru insanların otobüse binmesi önemlidir. Gideceğiniz yöne bakarak binenler, günün birinde yön değiştirdiğinizde inmek isteyebilirler. Ama otobüstekilere inanarak binenler, ne yöne giderseniz gidin hallerinden memnun kalacaktırlar.
    • Doğru insanları motive etmek için uğraşmanız gerekmez, başarının cazibesi ekibi bir arada tutmaya yetecektir.
    • Yanlış insanlarla doğru yöne gitseniz bile yolculuk yine de çekilmez olacaktır.
    • Yetenekli bir insan için her zaman yeriniz olmalıdır.
    • Standart bir yaklaşım olmalı, katı bir kararlılıkla istisnasız her kadro gözden geçirilmelidir.
    • 5DY tipi bir yaklaşımdır. 4DY tipinde yıldız yönetici vizyonu belirler, yardımcılarını / takipçilerini toplar.
    • Doğru insanlar ahlakları gereği doğru işleri yapacaklardır, maddi olanaklar bunu etkilemeyecektir.
    • Ücret ve prim önemlidir ancak yanlış insanlara doğru davranmayı öğretmek için değil, doğru insanları bünyeye kazandırmak ve bünyede tutabilmek için kullanılmalıdırlar.
    • Gelirlerin yarısından çoğu ekip başarısına bağlandığında uyumsuz ve tembel çalışanlar için kendiliğinden mahalle baskısı oluşur.
    • Eğitimden, tecrübeden, uzmanlıktan ziyade kişilik özelliklerine önem veriliyor çünkü ilk gruptakiler zamanla öğrenilebilir ancak kişilik değişmez.
    • Acımasız olmayın, katı olun.
      • Acımasız : özellikle zor zamanlarda sert ve kırıcı olmak, mantıklı bir neden olmadan insanları işten kovmaktır
      • Katı : her zaman ve her düzeyde, özellikle üst yönetimde, belli standartları tutarlı bir biçimde uygulamaktır
      • Başarılı insanları yüreklendirmenin tek yolu, başarısız insanları onların sırtlarına yüklememektir.
      • Nasıl katı olunur ?
        • Şüphe duyuyorsanız eleman almayın, doğru insanı aramaya devam edin
        • Elemanınızı yönlendirmek, yol göstermek, eğitmek yetmiyorsa ve ille de sıkı yönetim gerekiyorsa işten çıkarma zamanı gelmiştir.
        • En iyi elemanların önlerine en büyük sorunları değil en iyi fırsatları koyun
      • Karar verilene kadar şiddetle tartışılmalı ancak karar verildikten sonra hep birlikte kararlılıkla uygulanmalıdır.
  • Acı Gerçeklerle Yüzleşin
    • Alanınızda bir numara veya iki numara değilseniz, o alandan çekilin.
    • Gerçeklerin söylenebildiği bir ortam sağlanmalıdır, boşa umut verilmemelidir.
      • Cevaplarla değil, sorularla yönetin.
      • İnsanlarla tartışın, diyaloğa girin, üzerlerinde baskı kurmayın.
      • Kimseyi suçlamadan otopsi yapın. Yanlış kararın tüm sorumluluğu 5DY nindir, bu hatadan yeterli dersin çıkarılması ortak sorumluluktur.
      • Kırmızı bayrak mekanizmaları oluşturun.
        • Eksik Ödeme Sistemi : Faturanın üzerinde önceden belirlenmiş sebepler ve karşılığında yine belirlenmiş iskonto TL ler yazıyor. Müşteri fatura geldiğinde kimseyi aramaya gerek duymadan ilgili kutucukları tıklayarak faturasını tanımlanan iskonto kadar eksik ödeyebiliyor. Böylece müşteri memnuniyeti parasal olarak ölçülüyor.
      • Stocdale paradoksu : gerçekle yüzleşmek ancak üstesinden gelme umudunu asla kaybetmemektir.  
  • Kirpi Konsepti (3 kümede sadelik)
    • Kirpinin doğal refleksi korunmak üzere dikenlerini aktif hale getirmektir. Dünya ne kadar karmaşık olsa da kirpi bunu sadeleştirir ve sadece tehlike anını sezerek refleks gösterir. Odaklanmıştır.
    • 3 kümenin kesişimidir
      • 1. Küme : Dünyanın en iyisi olduğunuz alan nedir ? - bir niyet değil, sahiden en iyisi olmak
      • 2. Küme : Motoru döndüren nedir ? En önemli nakit akışını sağlayan ürünler nelerdir ?
      • 3. Küme : En derin tutkuyla bağıl olduğunuz şey nedir ? - öğretilemez, hissedilir, canlandırılır
      • Örnek : "Bu işi yapmak için doğmuşum" dediğiniz bir yeteneğiniz var. Buna uygun iyi ücret veren bir işte çalışıyorsunuz. Üstelik "her sabah koşarak işe gidecek" kadar seviyorsunuz. Kendi kirpi konseptinizi bulmuşsunuz demektir.
      • Büyümek bir kirpi konsepti değil, kirpi konseptinin sonucudur.
      • Mükemmele dönüşen firmaların kirpi konseptlerini bulmaları yaklaşık 4 yıl sürmüştür.
      • Bir seferlik değildir, sürekliliği sağlanmalıdır.
  • Disiplin Kültürü
    • Abbott firmasında 1960 larda sorumlu muhasebe denilen sistem devreye alındı. Bugünkü anlamında bütçeydi, her gelir veya gider kalemi bir kişiye zimmetleniyordu.
    • Özdisiplinli doğru insanları işe alın ve onları değil, sistemi yönetin.
    • Yanlış insanları disipline almaya çalışmak enerji israfıdır.
    • Herkes en iyi olmak ister. Ama hangi alanda en iyi olabileceğini, egosunu işin içine katmadan keşfedecek disipline ve bu potansiyeli gerçekleştirmek için gerekeni yapacak iradeye herkes sahip değildir.
    • Bütçe bir disiplindir, kaynakların 3 kümeye uygun hangi faaliyetlere aktarılacağını ve hangilerine aktarılmayacağını belirler.
    • 3 Küme kavramına uymayan işler yapılmamalıdır.
  • Teknoloji Hızlandırıcıları
    • Doğru biçimde kullanıldığında teknoloji varolan büyümeyi hızlandırır ancak kendi başına büyüme yaratamaz.
    • Hangi teknolojinin işinize yarayacağını bilemeden teknolojiyi tam olarak kullanamazsınız. İşe yarayan teknoloji 3 kümenin kesişimine isabet edendir.
    • Mükemmel şirketler moda teknolojiden kaçınır, işe yarayan teknolojide öncülük ederler. Teknolojiyi potansiyeli gerçekleştirmek için yorumlarlar.
    • Hiçbir teknoloji
      • sizi 5.düzeye getiremez
      • yanlış insanı doğru insan yapamaz
      • acı gerçeklerle yüzleşecek disiplini veremez
      • 3 kümenin kesişimine götüremez
      • disiplin kültürü yaratamaz 
  • Dönüşüm Çarkı ve Kıyamet Çarkı
    • Mükemmel şirketler dönüşüme isim takmadılar, talimatla başlamadılar, çoğu zaman dönüştüklerini fark etmediler bile..
    • 3 küme yaklaşımıyla (kirpi) uyumlu adımlarla görünür sonuçlar birikir, sonuçlardan heyecan duyanlar yanınızda yer alır, dönüşüm çarkı ivme kazanır, uyumlu adımlar çoğalır,...
    • Doğru insanlar kazanan takımda olmak isterler. İnsanlar kendi aralarında potansiyellerini somut sonuçlara dönüştürmeye karar verirlerse, hedef kendiliğinden ortaya çıkar.
    • Kıyamet çarkı, dönüşüm çarkının ters yöne dönmesidir. Yeni bir yön, yeni lider, yeni programlar, yeni hevesler derken birikim yapacak zaman kalmaz, ivme oluşmaz, hayal kırıklığı yaratan sonuçlar elde edilir, kavrama tepki gösterilir, yeni bir programa geçiş yapılır, ...
    • Dönüşüm - Kıyamet çarkı farkları
      • birikimden atılıma doğru gider - birikimsiz atılım ister
      • evrimseldir, sürekliliği vardır - devrimseldir, tek seferliktir
      • acı gerçekler, kök sebepler, uygun önlemler - moda söylemler, heyecanlı ifadeler
      • kirpi konseptine uygun odaklılık - fevkalade tutarsız, çelişkili, odaksız
      • önce kim sonra ne - önce ne sonra kim
      • kirpi konseptine uygun teknolojide öncülük - geride kalma korkusuyla moda teknolojiler
      • doğru insanlarla kendiliğinden motive - sürekli vizyon değişikliği, sürekli ve yoğun motivasyon çabası
      • sonuçlarla konuşur - sonuçlar zayıf olduğu için gelecek hayalini konuşur
  • "İyi"den "mükemmel" şirkete ve devamında kalıcı olmaya
    • mükemmel bir şirkette kar ve nakit, sağlıklı bir vücutta kan ve su gibidir, hayat için elzemdir ama hayatın özünü oluşturmazlar.
    • değerlerinizin ne olduğu değil; belli değerlere sahip olmanız, o değerleri bilmeniz, şirketinize yaymanız ve zamana karşı korumanız önemlidir.
    • kalıcı olmanın 4 prensibi
      • saati söylemeyin, onlara saat verin - kendi başlarına yapabilmelerini sağlayın
      • araya VE koyun - seçmek gerektiğinde "A veya B" yerine     "A ve B"   ye nasıl ulaşacağınızı düşünün
      • temel felsefe - para kazanmanın dışında kalan öz değerlerinizi ve ana hedeflerinizi şirkette yayın
      • özünüzü koruyun ve gelişmeyi teşvik edin - değerlerinizi koruyun ama stratejilerinizi zamana uygun olarak güncelleyin
    • kavramlar arasındaki ilişkiler
      • 5. Düzey Liderlik : ekibini yetkilendirir / tevazu VE irade / kurumsal hırs ve uzun vadeli hedefe sadakat / kararlı uygulama, gerçeklere duyarlılık
      • Önce Kim Sonra Ne : saat ekiptir, strateji verilir / doğru insanlar içeri VE yanlışlar dışarı / nitelikten ziyade kişilik ve kurum kültürüne uygunluk / iç bünyede terfiler
      • Gerçeklerle Yüzleşin : saati söylemekten kaçınmayın / yüzleşin VE umudunuzu kaybetmeyin / değerlerden sapmaları görün / değerleri koruyacak şekilde önlem alın
      • Kirpi Konsepti : uzmanlığınızı güncelleyin / derin kavrayış VE sadelik / tutkunuzla değerleriniz özdeştir / zorlu hedefler 3 kümenin kesişimindedir
      • Disiplin Kültürü : liderden gelen değil, kurum içi disiplin / özgürlük VE sorumluluk / değerlere uymayanlar dışlanır / yetkilendirmeyle gelen özgürlük
      • Teknoloji Hızlandırıcıları : saatin kilit parçaları / moda teknolojiden kaçın VE işe yarayanda öncü ol / teknoloji değerlerin hizmetindedir / doğru teknoloji dönüşümün ivmesini artırır
      • Çarklar : dönüşüm çarkı saati kurar / evrimci süreç VE devrimci sonuçlar / değerlerde tutarsızlık kıyamete sürükler / evrimci yaklaşım birikime, değerlerin korunmasına ve uzun vadeli hedeflere uygundur 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder