17 Eylül 2023 Pazar

ERP Yazılımınızdan Memnun musunuz? / Şubat 2023 / Satınalma Dergisi sayı 122

Akademik bir yazı değildir. Herhangi bir firmanın aleyhine veya lehine de değildir. Münafık bir soruyla ERP konusunu tartışmaya açmak içindir.
Eliyahu Goldratt’ın Necessary But Not Sufficient kitabını esas alıyorum. 

Değilim, yazılım firması taleplerimize geç cevap veriyor: ERP sistemleri karmaşıklaşıyor, müşterilere özel yapılandırmalar artıyor, ilave modüller ortaya çıkıyor, yazılımcılarda sirkülasyon arttığı için eskisi gibi A dan Z ye tüm ürünü bilen mühendisler artık bulunamıyor. Dolayısıyla anlamak, değiştirmek, başka noktalara etkisini test etmek vb derken süre uzuyor. Yazılımcı sayısı azlığı, uzaktan veya serbest çalışan formatı, … türlü ilave etken sayılabilir. 

Değilim, sürekli yeni modül çıkıyor, kafamız karışıyor: ERP pazarının bel kemiği büyük firmalardır, onların da zaten bir ERP yazılımı vardır. Yazılım firmaları ancak yeni modül veya yeni lisans satışıyla ilave gelir yaratabilir. Artan modül – opsiyon sayısı anlamayı zorlaştırır, yanlış kurulum riski yaratır. Müşterilerin ilave istekleri sistemi karmaşıklaştırdığı, yazılımcı için zor olduğu halde yine de gelir yaratması nedeniyle kabul edilir. Yazılım ne kadar sadeyse o kadar anlaşılırdır, iyidir. Artık firmalarla birlikte büyüyecek şekilde modüler kurgulanması güzel bir gelişmedir. 

Değilim, sadece muhasebe uygulaması gibi: Haklısınız, özünde muhasebeciler içindir, onlara sunum yapılır, en çok soru onlardan gelir, genellikle alım kararını muhasebe-finansmancılar verir. Alıştığımız üzere maliyetlerin anahtarlarla dağıtımını yapar, bütçeleri takip eder, ürün – departman maliyetleri hazırlarsınız. Lokal verim kavramına uygundur, sınırsız kapasite ve itme esaslıdır. Tanıdık gelir. Ancak zamanla stoklarınız artar, akış süreleriniz uzar, siparişleriniz gecikir, fazla mesailer artar. Asıl ihtiyaç kısıtlı kapasiteye ve terminlere göre çizelgeleme yapmaktır ama ERP ler bunu yapmaz. Bu ayrı bir uzmanlıktır, bir yamayla (OTIF100 gibi) mevcut ERP sisteminize ekleyebilirsiniz. 

Değilim, çok yoruyor üstelik  para kazandırmıyor: Ortak veri tabanı, görünebilirlik, entegrasyon gibi faydalar ön plana çıkarılır ancak bunların hiç biri firmaya daha fazla para kazandıramaz. Taahhüt edilenler tasarruf, kolaylık, doğruluk, verim artışıdır. Kimse cirodan, kardan söz etmez. Çok fazla noktadan veri toplamanız gerekir, bunları güncel tutmak zorundasınızdır. Dijital bürokrasi başlar. Raporlar çoğalır ama gerçekten istediğiniz bilgiye ulaşmak zorlaşır. Zamanla rakiplerinizle “aynılaşırsınız”, ayırt edici rekabet avantajınız kaybolur çünkü herkes “best practices” uygulamaya başlamıştır. 

Değilim, çok yazılım var, uygun olanını seçmek zor: Yazılımların rekabeti fiyatta veya opsiyonda değil, uygulama kolaylığı – modüler yapı – finansal tabloda görünür sonuç (azalan satınalmalar, azalan stoklar, azalan yok satmalar, hızlanan akış süresiyle ve/veya iyileşen bulunurlukla birlikte artan satışlar) elde etmekte olmalıydı. Bir yazılım aldığınız için hayatınız değişmez, beraberinde iş yapma biçiminizi de değiştirecek eğitim – danışmanlık verilmeliydi. Bulunurluk servisini (FILLRATE100 gibi) yamayla ekleyebilirsiniz.

İyi bir tekliften;

·        müşterinin yatırım yapması gerekmeden başlayabilmesi,

·        istediğinde zahmetsizce cayabilecek şekilde kiralayabilmesi,

·        ücretsiz kendi ortamında test edebilmesi,

·        kurulum ve işletiminin sade olması,

·        başlangıçta ve devamında gerektiği hallerde danışmanlıkla desteklenebilmesi,

·        lisans – bakım vb ilave ücret istenmemesi,

·        mümkünse cirodan % gibi kader ortaklığı sağlanması beklenir. 

İdeal kurulum için müşterinin de hazır olması gerekir:

·        Üst yönetim doğrudan talep eder,

·        İflas etmemek için bu projeye tek çıkış olarak tutunurlar,

·        Fabrika Müdürü eğitimleri bizzat verir,

·        Kısa zamanda fark edilir ölçüde iyi bir finansal sonuç için ciddi baskı vardır,

·        Değişime direnç görülmez, motivasyon tamdır, eskiye dönüş teklif dahi edilemez…

·        Bu şartlarla işletmenize ERP / WMS / CRM yazılımı alır mıydınız?

·        Veya bu şartlarla ERP / WMS / CRM yazılımı satmak ister miydiniz?

·        Ya istenen sonuçlar elde edilemezse???? 

Eli Schragenheim bir yazılım seçiminde birbirinden tamamen farklı iki kriteri sorgular (https://elischragenheim.com/ ):

·       Bugünkü duruma göre yazılımın sağlayacağı net katma değer nedir?

o   Yeterince güçlü/hızlı mıdır?

o   Sizi hangi kısıttan kurtarıyor? Ne işe yarayacak?

o   Bu kısıta sebep olan kurallar hangileridir?

o   Kuralların yeni yazılımla çalışabilmesi için ne şekilde düzenlenmesi gerekiyor?

o   Değişim nasıl sağlanacak?

·       Yazılımın sebep olabileceği potansiyel zarar nedir?

o   Çalışma biçimi itibariyle

§  Hatalar, arızalar

§  Yanlış algoritma veya prosedürleri desteklemesi

§  Çok fazla seçenek nedeniyle kullanıcıyı hataya sürüklemesi

o   Tasarımı ve kurulumu itibariyle

§  Parametrelerin yanlış ayarlanması riski

§  ERP veya diğer yazılımlarla arayüz problemi

o   Kullanım biçimi itibariyle

§  Kullanıcının mantığı kavramaması nedeniyle yanlış uygulaması

Problem yoksa çözüm gerekli değildir.

Çözüm için sadece yazılım yeterli değildir.

Çözülecek problem nedir?

Her firmada problemler vardır. Her departmanda problemler vardır. Ancak firmanın kaynakları (yöneticilerin zamanı, kalifiye elemanlar, para, zaman,..) sınırlıdır. Bu durumda hangi problemi çözmek öncelikli olmalıdır? Firmanın daha fazla para kazanmasını engelleyen problemi bulun. Darboğazı rahatlatın. Darboğazınız nerededir?

Yazılım firmaya gelir sağlayacak mı?

Çoğu yazılım lisans  - bakım – kurulum – eğitim  vb derken çok maliyetlidir. Ücretsiz deneyemezsiniz, yüksek başlangıç maliyeti nedeniyle vazgeçemezsiniz. Verim artışı – tasarruf vb vaad edilenler darboğazınızla ilgili değildir, günün sonunda harcanan paraya değecek bir gelir sağlayamazsınız. Görünürlük, raporlama,.. finansal fayda değildir.

Firmanın mevcut yapısına uyumlu mu?

Çoğu yazılım, mevcut yazılımların «yerinedir», iş yapma biçiminiz değişir, herkesin günlük akışı değişir, alıştıklarınızı bulamazsınız, yadırgarsınız, excele sığınırsınız. Artık müşteriniz için değil, yazılımınız için çalışırsınız.

VUCA dünyasına uyumlu mu?

Tahmin – optimizasyon – min/max – Ekonomik Sipariş Miktarı – birim maliyet,… içeren yazılımlar artık değişkenliğin kural olduğu VUCA dünyasında geçerli değildir. Çok fazla veriyi toplamanız, güncel tutmanız çok zordur. Kabullenmesi zor olsa da paradigma artık değişmiştir.

Kısıtlar Teorisinin

·        Üretim çözümü DBR için OTIF100 bakabilirsiniz.

·        Perakende çözümü Replenishment için FILLRATE100 bakabilirsiniz,

o   simülatörle deneyebilirsiniz,

o   ücretsiz bir ay test edebilrisiniz.

·        Proje Yönetimi çözümü CCPM için çeşitli yazılımlar var, araştırabilirsiniz.

Kazanmanın coşkusu kaybetme korkusunu aştığında dönüşüm başlayacaktır.

scai>tech   /  blog sayfası   /  FILLRATE100 / OTIF100 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder