Termodinamik Bakış Açısıyla…
Termodinamik yasalarının en
bilineni entropi yasasıdır. Madde ve enerjinin faydalıdan faydasıza, düzenliden
düzensize doğru ve sadece ileriye işlediğini söyler. Newton’ un doğrusallığı
burada biter. Bir entropi sınırına her ulaşıldığında teknolojik bir sıçrama da
gerçekleşir. Daktilodan PC ye, telefakstan internete, işletme yönetiminde elle
yapılan hesaplardan MRP ye, ERP ye, TKY ye, 6Sigmaya, yalına, Kısıtlar
Yönetimine,.. geleneksel muhasebeden akış muhasebesine geçiş bunun
emareleridir. Bu yönelim Darwin’ in doğal seleksiyon kavramıyla da uyumludur.
Akış hattı içindeki her
safhada enerji dönüştürülür, el
değiştirir veya elden çıkarılır. Süreç içinde her zaman enerji dağıtılır, tüm
çevrenin entropisi artırılır. Bu suretle düzensizliğin türü, sahası, büyüklüğü
akış hattının nasıl kurulduğuna bağlıdır.
Akış hattında düzensizlik artınca akış da engellenir. Azami akışı
koruyabilmek için sistemdeki tıkanıklıkları (kısıtları) açmak gerekir. Çaba her
yere yayılırsa ‘kanser’ şeklini alır, odak kaybolur, israf ortaya çıkar, yıkıcı
hale gelir. Her zaman sadelik, basitlik ön planda olmalıdır; Kısıtlar Yönetimi
kendinden önceki modellere göre daha basittir, doğasına uygundur.
Bilgi devriminin artan enerji
akışı toplumun tüm enerji hattında büyük düzensizlikler yaratarak artan
maliyetlerine daha fazla enerji yönlendirilmesini gerektiriyor.
Bilgisayarlaştırılmış toplum tarafından daha fazla bilgi üretilir ve bu
bilginin daha hızlı işlenmesi gerekir, kısır döngüdür, karar vermek için
gereken doğru veriyi seçmek zordur. İşte ERP sistemlerine esir olan firmaların
yaşadığı da budur.
Entropi bize enerjinin akış yönünü
söyler, hızını değil. Hız dalgalanır, kısıtta yavaşlar, sonrasında artar. Hızı
düzenlemek için kısıtı yönetmek gerekir. Hızın seyri Newton’ un dediği gibi
veya ERP lerin kabul ettiği gibi statik değil, dinamiktir. Dünyadaki nesneler
doğrusal bir zincir halinde değil, bir ağ halinde bağlıdır. Bu da sistemleri
dinamik yapar, karmaşık hale getirir. Karmaşık sistemlerin kök referans noktası
kısıttır, kısıtı yöneten sistemi de yönetir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder