Kısıtlar Teorisi Tedarik Zinciri Simülatör alternatifleri (1/5)- Dr. Kelvyn Youngman

Kısıtlar Teorisinde Tedarik Zinciri için iki ana çözüm geliştirilmiş:

• DBR: Drum Buffer Rope - Kısıt - Tampon - Bağ: MTO (Make To Order- Siparişe Üretim) çalışanlar için ardışık süreçlerde bağımlılık ve değişkenlik nedeniyle istenen sonuçların elde edilemeyeceğini gösteriyor ve yerine The Goal-Amaç kitabında anlatılan çok sade bir alternatif öneriliyor. Simülatörle deneyebiliyorsunuz, arzu ederseniz ERP yazılımlarınıza yama olarak eklenebilen DBR yazılımları bulabiliyorsunuz. Bu seride 3 ayrı simülatörü tanıtmak istedim:
• 1- Dr. Kelvyn Youngman / https://www.dbrmfg.co.nz / excel tabanlı simülatör
• 2- Alex Knight / QFI Consulting / çevrimiçi simülatör, ilgili yazıya bakabilirsiniz
• 3- Dr. Alan Barnard / Goldratt Research Labs / çevrimiçi Dice Game simülatör, ilgili yazıya bakabilirsiniz
• 
  
• Replenishment - Tamamlama: MTS (Make To Stock- Stoka üretim) veya MTA (Make To Availability- Bulunurluk üretimi) çalışanlar içindir, genel stok seviyesinin yüksekliğine rağmen bazı ürünlerde aşırı stok ama bazı ürünlerde yetersiz stok olması nedeniyle istenen sonuçların elde edilemediğini gösteriyor ve yerine Isn't It Obvious?-Şimdi Anladım! sade bir alternatif öneriyor. Benzer şekilde simülatörle deneyebiliyorsunuz, arzu ederseniz ERP yazılımlarınıza yama olarak eklenebilen Replenishment yazılımları bulabiliyorsunuz. Bu seride 2 ayrı simülatörü tanıtacağım:
• 4- Matias Birrell Rodriguez / Goldfish / FILLRATE100sim / çevrimiçi sade bir simülatör, ilgili yazıya bakabilirsiniz
• 5- Dr. Alan Barnard / Goldratt Research Labs / çevrimiçi kapsamlı DDMRP (Demand Driven MRP - Talebe Duyarlı MRP) tarzındaki Hannah's Shop simulatör, ilgili yazıya bakabilirsiniz

1- Dr. Kelvyn Youngman excel simülatör

Çevrimiçi ücretsiz ve ücretli opsiyonları olan çok güzel bir web sitesi var. İngilizce içerik sağlanmış. HTML formatta okuyabiliyorsunuz, şekiller, ppt sunumlar, excel dosyalarla desteklenmiş. Özellikle paradigma değişimi vurgusu çok etkileyici, 12000 yıldır avcı-toplayıcı-çiftçi-çoban-esnaf olan insanoğlunun son 200 yıldır işçi-memur-müdür-girişimci olmaya alışması sahiden zor...

Ücretsiz excel simülatörde klasik zar oyunu gösteriliyor. Zaten ısrarla bilgisayarda değil, bizzat deneyimlemenin daha yararlı olacağını söylüyor. Ben ücretli excel simülatörü anlatacağım.

Zarda 1-2-3-4-5-6 yüzleri var, ve olasılık dağılımı uniform - düzgün olarak tanımlanıyor, yani her birinin eşit olasılığı var. Bu anlamda hayattaki bir çok konudan beklediğimiz normal-çan eğrisine benzemiyor. Ancak 3 adet zarı birlikte attığınızda elde edeceğiniz skorlar çan eğrisini oluşturuyor. Simülatörlerde üçten fazla istasyon olduğu için sonuçlar çan eğrisidir, hayattan beklentimizle örtüşür.

Tek kişi veya bir bandın başındaki ilk kişi örneği diğer simülatörlerde yoktur, prosesler arasında bağımlılık (interdependency) olmadığı için 30 turun sonunda zarın ortalama değeri olan 3,5 adet üzerinden 105 adet üretim çıktısı bekleriz. Bazen altında bazen üstünde gelir, çünkü değişkenlik vardır, ancak yeterince tekrar edildiğinde (daha uzun süre zarfında) merkez limit teoremi (central limit theorem) uyarınca 105 adet elde edildiğini görürüz.

Simülatörün çalışanları Deming'in söz ettiği willing worker - istekli işçilerdir, eğitimlidirler, kaytarmazlar, izin almazlar, devamsızlıkları yoktur, kalitesiz iş üretmezler. Operasyonları tek bir işçi gibi değerlendirmeyin, bir grup olarak görün, kimi zaman 5 işçi-7 makinalı kimi zaman 8 işçili kontrol işi ama her zaman 3,5 adet ortalama üretim var. 

Sonraki aşamalarda simülatör klasik oyunu canlandırıyor, 105 adet beklerken 50 defa tekrarlandığında ortalaması 85 adet civarında kalıyor. Operasyonlar arasında farklı miktarlarda stok birikiyor. Üstelik operasyonların üzerine not edilen %etkinliklere bakıldığında bandın sonuna doğru etkinliğin düştüğü fark ediliyor. Bu noktada Deming - Red Bead Experiment - Kırmızı boncuk deneyi hatırlatılıyor, sıkıntı işçilerde değil, sistemde! Ayrıca bandın fevkalade dengeli olduğuna dikkat çekiliyor. Yalında kapasite fazlası israf olarak değerlendirilebiliyor ancak burada fazlalık yok.. Ayrıca Toyota'da bu algının aksine israfları azaltmanın değil, akışı iyileştirmenin öncelikli olduğu anlatılıyor. Cynefin Model çerçevesinde yalının bağlamı dışında bilinçsiz uygulamaları nedeniyle "Yalın" fikrinin erozyona uğradığından yakınıyor. Operasyon sürelerinde 1-6 aralığını çok geniş bulanlar çıkabilir ancak kimi zaman "acil sipariş" için olağanüstü gayret göstermez miyiz? Veya bir siparişi diğerinin lehine kenara çekip bekletmez miyiz?

Yüksek değişkenlik (sadece 1 ve 6), düşük değişkenlik (sadece 3 ve 4) canlandırmalarını da öğretici buluyorum. Tüm istasyonlarda değişkenlik azaltıldığında (Yalın ve 6sigma gibi) sonuçlar iyileşiyor ama gerçek hayatta sahiden tüm fabrikada tüm operasyonlarda aynı anda bu iyileştirmeyi yapacak mühendis - çalışan - kaynak - bütçe bulabilecek misiniz? 

Little Law uyarınca işletme içindeki stok artınca akış yavaşlıyor, o zaman stok birikimini sınırlamayı deneyebilirsiniz. Farklı stok sınırlamalarının performansa sınırlı etkisini görünce gerçek hayatla olan benzerliğini daha iyi hissediyorsunuz. Bunun üzerine DBR formasyonu tanıtılıyor, bazı istasyonlarda kapasite fazlası olduğuna dikkat çekiliyor. Kaynak harcamadan kapasite fazlası nasıl sağlanacak? İşletmede stok birikimi olduğunu hatırlayın, başkası yapmadığına göre işletme bu stokları "kapasite fazlası" sayesinde yapmıştır. Ayrıca ihtiyaç halinde Yalın-6sigma-Endüstri Mühendisliği teknikleriyle bu fazlalığı elde edebilirsiniz. TLS (TOC-Lean-6sigma / Kısıtlar Teorisi - Yalın - 6sigma) işletmenizi iyileştirmek için gereklidir.

Sonra kısıtı prosesin ortasında kendi seçtiği bir yere getiriyor. En sonunda da kısıtın üretimde değil pazarda (yeterince sipariş yok) olduğu senaryoyu (S-DBR) canlandırıyor.

Her canlandırmayla ilgili başlamadan önce ve bitiminde aynı sayfada verilen açıklamalar çok doyurucu. Kanımca çok başarılı bir başlama noktası.