Tedarik Zinciri, zincir midir?

Çok bilinen zincir analojisini gözden geçirelim mi?

Gider Dünyasında zincirin halkaları işletmedeki tüm proseslerdir. Bunlar sadece üretim prosesleriyle sınırlı değildir, insan kaynaklarından muhasebeye, satıştan planlamaya kadar tüm prosesler dahildir. Bu analojide halkanın ağırlığı maliyeti ve zincirin taşıyabileceği yük de akışı temsil eder.

Hafifletilen halkalarda maliyet tasarrufu yapılmıştır, sistemin tamamında yapılan tasarruf halkalardaki tasarrufların toplamıdır. Dolayısıyla doğrusal dünyanın etkisi geçerlidir, parçaların toplamı bütünü verir. Bazı halkalar diğerlerinden daha güçlüdür, tüm halkalar aynı değildir.

Toplam Kalite Yönetimi veya Yalında tüm halkalar öncelik gözetilmeden iyileştirilmeye çalışılır. Kapasiteyi dengelemek için öncelik tasarruftadır ve ağır halkalar inceltilir.

Ancak zincirin taşıyabileceği yükü sadece en zayıf halka belirler. Dolayısıyla hafifletilen halkalar maliyet tasarrufu yapsa bile akışı artıramaz. Öncelik olmadan yapılan iyileştirmeler zaman kaybı yaratır ve zayıf halkaya sıra gelene kadar akışı etkileyemez.

Doğrusal Dünyanın sonuna geldik. Halkaların dayanım güçlerinin toplamı, yani parçaların toplamı bütünü verememiştir. Kaybedilen zaman zarfında kayıp akış kadar gelir ziyan olmuştur.

Bu tekniklerin aksine Kısıtlar Yönetimi dünyanın doğrusal olmadığını kabullenir, kısıta odaklanır, maliyet tasarrufu yapmaya kalkışmadan zayıf halka için yatırımı dahi göze alır ve akışı hemen artırmaya çalışır. Tüm iyileştirme çabası zayıf halka içindir.

Bir zinciri çekebilirsiniz (Pull) ama maalesef itemezsiniz (Push). Dolayısıyla eski paradigma ürünü itme esaslı ERP yazılımları tek başına size istediğiniz "yönetim becerisini" kazandırmaya yetmez. Maliyet Muhasebesi yaklaşımı size mevcut akışınızı kader gibi gösterir, "ayağınızı yorganınıza göre uzatmak" için hep tasarrufa eğilimli olursunuz, bir türlü zayıf halkayı güçlendirmeye sıra gelmez, akışınız giderek azalır.

Besin zinciri diye bildiğiniz kavram sıralı değildir, aynı besini farklı seviyedeki canlılar da pekâlâ tüketebilir. Dolayısıyla aslında bir ağ (web) söz konusudur. Benzer şekilde tedarik zincirlerindeki firmalar da farklı zincirlerde farklı noktalarda, bazılarında ortak olabilmektedir. Başka bir ifadeyle artık Tedarik Zinciri değil, Tedarik Ağı vardır. Bu yapıda belirsizlikler doğal olarak artmaktadır. Böyle bir ortamda belirsizlik dayanımı zayıf olan doğrusal programlama, optimizasyon, satış tahmini kavramları firmalara yeterince yardımcı olamaz.

Artık öğrenen organizasyon çağındayız, öğrenecek ve refleks göstereceğiz.