25 Ocak 2021 Pazartesi

Antikırılganlık / Nassim Nicholas Taleb / 2012 / kitap özeti

  • Raslantısallık, belirsizlik, kaos.. bunlardan sakınmak değil bunları kullanmak istersiniz
  • Dayanıklı olan şoklara direnir, aynı kalır. Antikırılgansa daha iyi duruma gelir! Zamanla değişmiş olan her şeyin arkasında bu özellik vardır: evrim, kültür, fikirler, devrimler, siyasal sistemler, teknolojik yenilikler, kültürel ve ekonomik başarılar,...
  • Bir şeyin kırılgan olup olmadığını anlamak, ona zarar verecek bir olayın meydana gelme olasılığını öngörmekten çok daha kolaydır.
  • Raslantısal olaylardan dezavatajdan çok avantaj elde eden her şey antikırılgan, tersi kırılgandır.
  • Temel etik kural: başkalarının kırılganlığı pahasına antikırılganlığa sahip olmayacaksın.
  • Antikırılgan uzun vadede tahmin hatalarından kazanç sağlar.
  • Az, çoktur ve genellikle daha etkilidir.
  • Sahtekarı görür ve "sahtekar" demezsen, sen de sahtekar olursun.
  • Zarar, doza bağlıdır.
  • Bollukla baş etmek, kıtlıkla baş etmekten daha zor...
  • Eleştirileri ortadan kaldırmak mümkün değildir, size zarar veriyorsa çözüm bulun.
  • Makineler düşük seviyeli stres etkenlerinden zarar görürken (yıpranma), organizmalar düşük seviyeli stres etkenlerinin yokluğundan zarar görürler (hormesis).   
  • Makineler kullan ve kaybet; organizmalar kullan ya da kaybet.
  • Siyah Kuğu yönetimi 101: doğa organizma içindeki DEĞİL, organizmalar arasındaki çeşitliliği sever
  • Zarara ilişkin delil yokluğunu, yokluğun deliliyle karıştırmayın. Şükran gününe kadar her şey zavallı hindi için olağandır, hiç bir riski yoktur, şükran günü hindi için büyük bir sürpriz, ev sahibi için sadece beklenen anın gelmesidir.
  • Biraz kontrol işe yarar ama yakından kontrol aşırı tepkiye yol açar.
  • Biraz karışıklık enjekte etmek sistemi istikrarlı hale getirir. Dalgalanır ama batmaz. İçinde ilerledikçe deniz derinleşir.
  • Buridan'ın eşeği: eşit derecede aç ve susuz olan bir eşek yemek ve suya eşit mesafede sıkışırsa ya açlıktan ya susuzluktan ölecektir. Ancak "tesadüfen" bir tarafa sürüklenirse hayatta kalabilir.
  • Her yıl okulda aşı oluruz (bağışıklık kazanmak için kendimize azıcık zarar veririz) ama bunu siyaset veya ekonomide bir türlü yapamayız.
  • MODERNİTE: insanların çevre üzerindeki büyük ölçekli hakimiyeti, dünyanın sivriliklerinin sistematik biçimde düzeltilmesi ve oynaklıkla stres etkenlerinin bastırılmasıdır.
  • İYATROJENİK: Yunanca iatros (şifacı) kelimesinden gelir, tedavide faydaları aşan zarar olma halidir.
  • Gürültüyü gözardı etmeli, sinyali önemsemelisiniz. Aşırı müdahalenin ardında yatan, gürültüyü sinyalden ayırmaktaki kişisel veya entellektüel beceriksizliktir. Ne işe yaradığını anlayacak şekilde yaratılmadığımızdan gürültüye duygusal açıdan aşırı tepki veririz. En iyi çözüm, yalnızca verideki veya şartlardaki çok büyük değişikliklere bakmak, küçüklerle asla ilgilenmemektir.
  • Sosyal, ekonomik, kültürel yaşam Siyah Kuğu alanındadır, fiziksel yaşam değildir.
  • Başarı bir asimetriye neden olur, artık kaybedecekleriniz, kazanacaklarınızdan çok daha fazladır.
  • Modern Stoacı Bilge; korkuyu basirete, acıyı bilgiye, hataları başlangıçlara ve arzuyu girişime dönüştüren kişidir.
  • Kırılganlık kaybedeceklerinin kazanacaklarından çok olmasıdır. Hasar geri alınamaz.
  • Opsiyon ortalamaya değil yalnızca olumlu sonuca değer verir.
  • Hayat ileriye doğru yaşanır ama geriye doğru hatırlanır.
  • Cahil dediğimiz insanlar cahil olmayabilirler.
  • Hayatta karşına çıkan fırsat sayısı o kadar azdır ki onları kaçıramazsınız.
  • Filozoflar doğruluk ve yanlışlık hakkında konuşurlar. Gerçek yaşamda insanlar sonuç, maruz kalma ve risk-ödül hakkında konuşurlar.
  • Felsefe Taşı: çocuğunun kafasına taş atacaksan tek bir büyük taş yerine toplamda aynı ağırlıkta olacak şekilde  bir sürü taş atmak daha emniyetlidir.
  • 10 metrelik bir yükseklikten atlamak size bir metrelik bir yükseklikten on defa atlamaktan daha çok zarar verir.
  • Trafik yoğunluğu ortalama araç sayısına değil, araç sayısındaki değişime duyarlıdır.
  • Bir şirket daha geniş çaplı küçük işletmeler değildir.
  • Zor zamanlarda büyük olmak iyi bir fikir değildir.
  • Ortalama derinliği bir metreyse o dereye girmeyin.
  • Via Negativa - olumsuz yol, uygun olmayanın listelenmesidir. Ticari dünyanın sorunu, çıkarma (via negativa) yerine sadece toplama yoluyla (via positiva) çalışmasıdır.
  • Sizi öldürmeyecek tümörü tedavi etmek yaşamınızı kısaltır, kemoterapi zehirlidir.
  • "Mutluluk arayışı" ile "mutsuzluktan kaçınma" aynı şey değildir.
  • Suçu durdurmayan kişi, suç ortağıdır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder