Istanbul taksileri icin alternatif yaklasim

Vietnam'da ilgimi ceken konulardan arasinda bireysel tasimadaki Uber/Grab ve firma taksisi kavramlari var.

Uber ve Grab
Bunlar benzer duzenlemeler, cogunuz zaten taniyorsunuz, Istanbul'da da var ama Istanbul tarifeleri taksi ucretlerine yakin veya daha yuksek, yani cazip degil. Ustelik Istanbul uygulamasi otomobillerle sinirli.

Burada birinci vasita elbette motor, moto uber cok populer. Taksinin dortte biri gibi bir fiyata ve trafige takilmadan hizlica hedefe ulasiyorsunuz. Suruculerde Uber ceketleri ve logolu bir cift kask var. Sizde ve surucude uygulama es zamanli calisiyor, surucunun sizi almasina ne kadar kaldigindan yolculugun ne kadar tutacagina kadar her sey telefonunuzda. Pratikte herkes yolculuk sonrasinda surucuyu puanliyor, bir sonraki musteri icin secim kriteri veya Uber icin sozlesme yenileme konusunda karar noktasi olusuyor. Her seyahat sonrasi eposta adresinize makbuz geliyor.

Ayrica Uber'de motor - otomobil-panelvan-luks arac gibi opsiyonlar da var. Otomobil olani da taksiden %20 civarinda ucuz. Cocuklarinizi Uber ile ornegin antremana vb gonderdiginizde arzu ederseniz yolculugun tamamini telefonunuzdan izleyebiliyorsunuz. Birine ulasim kolayligi saglamak istediginizde Uber hediye edebiliyorsunuz, ismarlayabiliyorsunuz. Kredi kartindan veya nakit odeme mumkun.

Taksiler
Asil deginmek istedigim nokta taksi duzenlemesi, Istanbul hakkinda dusundurdu beni. Paylasmak istedim. Mevcut sorunlari paydas bazinda gruplayarak baslayalim:

• Yolcunun kayiplari
• Surucu mesafeyi begenmeyerek almaktan vazgecebilir
• Surucu yolu uzatarak tutari sisirebilir
• Ne zaman taksi rastlayacagini bilemedigi icin erken cikmak zorunda kalir
• Gittigi yerde "ya taksi bulamazsam" stresi yasar
• Kotu muamele, kayip esya, vb sorunlarda muhatap belirsizlesir
• Bir yakinini bindirdiginde emniyetli seyahatinden emin olamaz
• Cesitli uygulamalar arasinda kafasi karismistir
• Surucunun kayiplari
• Yolcu bulmak icin bos gezmek zorunda kalir
• Bos gezen aracin yakit maliyetine, kaza riskine katlanir
• Dinlenme sansi bulamaz
• Sosyal guvencesi yoktur
• Yolcunun verdigi para sahte cikabilir, bozuk para yoklugu eksik tahsilata yol acabilir
• Mal sahibinin kayiplari
• Bos gezen taksiler yipranir, periyodik bakimi siklasir, kaza riski artar
• Surucu arzu ederse arkadaslarini ucretsiz tasiyabilir
• Arabanin basina bir kaza, calinti vb gelirse nerede oldugunu bilmek zordur
• Firmanin kayiplari
• Yolcu ve surucu aralarinda anlasarak tutarin uzerinde fis duzenleyebilir
• Cok sayida fisin muhasebelestirilmesi ve kontrolu zaman alir
• Kamunun kayiplari
• Araclarin surat limitlerine, periyodik bakim, zorunlu sigorta vb uygunlugu belirsizdir
• Suruculerin asiri uzun saatlerle calismasindan kaynaklanan kaza riski vardir
• Bos gezen taksiler karbon salinimini ve trafik yogunlugunu artirir
• Fissiz islemler nedeniyle vergi kaybi vardir

Simdi buradaki isleyisi biraz anlatayim. Taksilerde 2 ayri sahiplik modeli var: Birincisi bireysel suruculer, taksi plakasi almislar, hic bir sekilde guvenilir degil, bilenler asla bunlara binmiyor. Ikincisi firmaya bagli taksiler; iki firma var: Vinasun beyaz taksiler ve Mailinh yesil taksiler. Benim calistigim firma lokal olarak bulunurluk kolayligini gozeterek Mailinh tercih etti, buradan devam edecegim.

Arac tipine gore iki ayri tarife var, 7 kisilik buyuk araclar bilinen otomobillerden daha yuksek fiyatli. Her aracta akilli taksimetre ve buna bagli mobil yazarkasa var. Ayrica suruculerde manuel doldurulan makbuzlar da var.

Suruculer firmanin calisanlari, tanitim kartlari var ve ise basladiklarinda aracin taksimetresinde kart basiyorlar. Boylece hem ise devam yani puantaj takip ediliyor hem de aracin kimde oldugu biliniyor, calisma suresi izlenebiliyor.

Taksimetrede GPS var, aracin musteriyi nereden alip nereye goturdugu izlenebiliyor, sistem otomatik ucret hesabi yapiyor ve taksimetredekiyle capraz kontrol ederek sistem kaydina aktariyor. Bir seferinde otoyol gecis ucretini eklerken islem hatasi yaparak yuksek fatura duzenledi, aksaminda Mailinh arayarak bir yanlislik yapildigini, duzeltildigini ve dogru fiyatla sisteme aktarildigini bildirdi. Dolayisiyla taksimetrenin ayarsizligi vb gibi konularda firma gelir kaybindan sakinmis, musterisine de durust davranmis oluyor. Aracta taksimetreye erisilebilecek ve sokulebilir tum parcalar muhur teliyle korumaya alinmis.

Taksimetre aracin hizini, yolculuk suresini, gidilen yolu ve buna uygun olarak izlenen tarife modelini yolcunun gorebilecegi sekilde ekranda guncelliyor. Ilk 250metre ucretsiz, 30km ye kadar bir tarife, 30km sonrasinda daha dusuk bir tarife var. Her 5 dakika bekleme icin tarife baska, arac durdugu zaman bekleme suresini isletmeye basliyor, yani yavas ilerleyen bir trafikte beklemis olmuyorsunuz.

Firmamin basvurusuyla banka uzerinden Kredi Karti formatinda Mailinh taksi card duzenlendi. Seyahatin sonunda karti okutup PIN girerek veya surgulu makineyle (burada tirnaklarini surterek yapiyorlar:) fatura duzenliyor. PIN girildiginde yazarkasa fisi cikiyor, surgulude eski usul makbuz var. Donem sonunda Mailinh tum seyahatlerin dokumunu veriyor, tek bir fatura duzenliyor, firmanin muhasebesi de kolaylasiyor.

Bazi taksilerde wifi var, cok kullanisli oluyor. Coklu USB arac adaptoru genellikle var, telefonu sarj edebiliyorsunuz.

Gelelim Istanbul onerilerime:

Oneri 1: Taksi mal sahiplerini bir kooperatif vb modelinde tuzel kisilige cevirelim.

• Suruculer kooperatifin calisanlari olsunlar, asgari ucret ve is kanunu haklarina kavussunlar. 
• Yaptiklari tahsilattan pay alsinlar, prim gibi olsun.
• Aractaki taksimetreye kendilerini tanitsinlar, tanitim olmadan arac calismasin.

Oneri 2: Araclardaki taksimetreleri GPS icerecek ve aracin kendi bilgi sistemiyle entegre hale getirelim. Aracin veri aktarimini Maliye Vergi Dairesi, Emniyet Mudurlugu ve Trafik ile es zamanli yapalim.

• Aracin nerede oldugunu, hangi rotada gittigini, seyahatin ne kadar surdugunu, ucret kontrolunu saglayalim.
• Kotu niyetli yolcularin eylemleri halinde araci bulmayi kolaylastiralim.
• Eger taksilere bolge ayrimi yaptiysak bolge disina cikan taksiyi fark edebilelim.
• Yakinlarimizin seyahatlerini takip edebilelim.
• Surat limiti, zorunlu sigorta ve muayene sureleri vb cevrimici izlenebilsin.
• Aracin yaptigi yol ve tahsilati arasinda bag kurulsun, mal sahibi suistimal edilmesin.
• Islemlerin neticesinde vergi kaybi onlensin

Oneri 3: Araclar yolcu bulmak icin trafikte bos gezmesin, Ispark, AVM otoparklari, Cami otoparklari, tatil donemlerinde okul bahceleri, taksi duraklari vb yerlerde araclar park halinde beklesin, suruculer de dinlenebilsin. Trafik seyrelsin, karbon salinimi azalsin, araclar daha az yipransin.

Oneri 4: Cesitli taksi uygulamalari Belediye onderliginde tek bir platformda bir araya getirilsin. Uber modelindeki gibi yolcular taksi cagirabilsin, ucreti onceden gorebilsin, en yakindaki ve kabul eden taksi surucusu yolcuya yonlendirilsin

• Uber deki gibi degisken tarife degil, taksimetre esastir ancak bir min - max araligi olur, taksimetre bu araliktaysa musteri taksimetredeki ucreti yoksa uygun limiti odesin.
• Uygulamalar arasi, firmalar arasi premium tarife farklarina izin verilsin.
• Gelecege donuk taksi rezervasyonu yapilabilsin, musteri donusu garantiye alabilsin.
• Musteri - surucu eslesmesi taksimetredeki kayda yansitilsin.
• Firmalara taksi card opsiyonu saglansin (business card gibi), firmalara donem ici hareket dokumu ve tek fatura duzenlenebilsin (kredi karti ekstresi gibi)

Oneri 5: Motor kuryede veya Uber Motoda oldugu gibi Istanbul'da da acelesi olan / butcesine ozen gosteren / heyecandan hoslananlar icin motor servisi baslatilsin