4 Ekim 2020 Pazar

Keyif A.Ş. / Richard Sheridan / 2013 / kitap özeti

 

Keyif, hedeflediğiniz kitle tarafından memnuniyetle kullanılabilecek ve geniş ölçüde benimsenebilecek bir şey tasarlamak ve üretmektir.

Keyif, daha derin, daha anlamlı ve işe yarar şeyleri çağrıştırır. Mutluluk, daha ziyade, geçici bir ruh halidir. Her an mutlu olmadan da keyifli olabilirsiniz.

Değişimin en büyük engeli bilinmeyenden duyulan korkudur. Hiç bir zaman kolay olmamıştır. Değişmemenin de riskleri vardır. Hataları hızlı yaparız, düzeltecek zaman kalır, kimseyi yargılamayız. Denemeleri küçük ölçekli yapın, yarı yarıya iyi sonuç alacaksınız, normaldir, korkmayın, pes etmeyin, kimseyi azarlamayın. Çalışanlarınızın hata yapmasına fırsat verin. 

Kahramanlar riske atılır, başarılı ekipler disiplinli çalışmaya güvenirler. Her parçanın yerli yerinde olması, tüm sistemin iyi işlemesini garanti etmez. Sonucun elle tutulanı, somut olanı makbuldür. Esneklik mekanda (yer değiştirme serbestisi, açık ofis,..), kişilerde (görev rotasyonu, iki kişilik ekipler,..), bilişsel çeşitlilik (farklı disiplinler, farklı kültürlerden eleman seçimi), mesai saatlerinde (yarı zamanlı çalışma, esnek saatler,..) her yerde olmalıdır.

Gerçek ölçeklenebilirlik yukarı ve aşağı olmak üzere iki yönlüdür. Nefes alma payı bırakın, kapasiteyi tam doldurmayın. Keyfin geleneksel maliyet hesabında yükselten bir bedeli vardır, modern tarzda müşterinin kullanabilirliği gözüyle bakıldığında fiyatını hak edecektir.

Güven, sorumluluk, başarılı sonuçlar = keyif!

Menlo: Yazılım şirketiyiz.

Açık ofis iyidir, masalar sandalyeler portatiftir, "benim masam, benim bilgisayarım" diye bir şey yoktur, yer değişikliği için izin almaya gerek yoktur. İkişer kişilik ekiplerle ve aramızda konuşarak çalışırız, gürültü değil, birlikte çalışmanın tolere edilebilir sesini duyarsınız. İkili grup çalışmasını tercih ettik çünkü:
  • herkes herkesle eşleşir, iletişim iyileşir, esneklik sağlanır, izin yedeği olur
  • dikkat ve kontrol iş yaparken sağlanır, yeni başlayanları işe alıştırmak kolaylaşır,
  • hiç bir işin sadece tek bileni olmaz, kimse "vazgeçilmez" olmaz
  • herkesin temas etmesi sayesinde hizipleşmeyi önler, 
  • herkes hem öğretmen hem öğrenci olmak zorundadır, 
  • işe alım-işten çıkarma-terfi kararları ekip tarafından verilir
  • ikili sohbet ilişkiyi, ilişki değeri getiriyor, bu sistem sohbete zemin sağlıyor
Günlük rutinde;
  • ayak üstü toplantıda herkes sırayla konuşur, 10-15 dakikadır
  • her çalışana grup önünde sunum yapma fırsatı verilir, şirket içi-müşteri-dış kurumlar dahil
  • Hey Menlo! = herkesin katılacağı toplantı çağrısı, 
  • Hey Gobstopper! = Gobstopper proje takımının katılacağı toplantı çağrısı,
  • Hey James! = James ile yapılacak toplantının çağrısıdır.
  • eposta, toplantı ajandası, toplantı odası vb uğraşılmıyor
  • İş Yetkilendirme Panosu var; ekip isimleri ve haftanın günleri matris düzeninde duvara asılı
    • Panoya ekiplere verilen işler öncelik sırasına ve günlük belirlenen kapasiteye göre asılıyor
    • işe başlayan ekip sarı sticker yapıştırıyor, iş bitiminde öz kontrol var, turuncu sticker, kalite ekibinin kontrolünden geçtiyse yeşil, geçemediyse kırmızı sticker yapıştırılıyor
    • panoya bakınca hangi projede-hangi ekipte ne durumda olduğu hemen anlaşılıyor
    • işlerin ne kadar süreceğini ikili ekipler belirliyor, geç kalma halinde ceza yok
İşe alımlarda özgeçmişteki tecrübe-beceri yerine insani değerler ve Menlo kültürüne uyum kabiliyeti ön plana çıkıyor. 
  • İlk turda kağıt üzerinde iki kişilik görev çalışması yapılıyor ve adayları izleyen bir Menlo çalışanı var. Adayların görevi diğer ekip üyesinin ikinci mülakata çağrılmasını sağlamak! 
  • İkinci turda bilgisayarda iki kişilik görev çalışması ancak bu sefer öğlene kadar bir Menlo çalışanı, öğleden sonra başka bir Menlo çalışanıyla ekip olunuyor. Menlo çalışanının görevi "yarın bu arkadaşla bir projede tam gün tekrar çalışmak ister miydin?" sorusuna cevap bulmak
  • Adayları gönderdikten sonra ekip aralarında oylama yapıyor, tartışıyor, seçilen adaylar iş e davet ediliyor, 3 hafta deneme süresi veriliyor.

3 Ekim 2020 Cumartesi

Verimlilik Savaşları / Hakan Cengiz / 2018 / kitap özeti

Kaizen, kısa vadede bizim ülke ve toplum olarak refahımızı artırabilmemiz için elimizde olan yegane silahtır. Fabrikanın bir kısmı değil, tamamı söz konusudur. Sonuçlar radikal olmalıdır.

Firmalara önerimiz tasarrufun bir kısmının mavi yakalılara zam veya prim olarak verilmesi, bir kısmının ürün fiyatına indirim olarak yansıtılması ve bakiyesinin firmaya kar yazılmasıdır.

Mesele üretmek değil, verimli üretmek! Her yerde fırsat var, müdahale edilmediğinde israf devam ediyor.

Danışman (D) ve kaizen uygulama uzmanı  (KUU) arasındaki farklar:

  • D, formülü verir, uygulanmasını sizden bekler. KUU, formülü probleme uyarlayarak sorunu çözer.
  • D, sahaya nadiren iner hatta hemen hemen hiç inmez. KUU, zamanının çoğunu sahada geçirir.
  • D, sürekli takım elbise giyer. KUU, her zaman rahat ve ortama uygun kıyafetler giyer.
  • D, konuşurken bol bol yabancı kelimeler kullanır. KUU, mecbur kalmadıkça Türkçe dışına çıkmaz.
  • D, size karmaşık formlar verir. KUU, mavi yalılara yönelik basit formlar hazırlar.
  • D, günlerce değer akış analizi yapar. KUU, doğrudan uygulamaya başlar.
  • D, önce 5S ile başlar. KUU, hemen israfları ortadan kaldırmaya başlar.
  • D, her firmaya aynı sırayla aynı eğitimleri verir. KUU, butik çalışır.
  • D, firmalara gereksiz bilgi yüklemesi yapar. KUU, sadece gerekli bilgiyi gerektiği karar verir.
  • D, hayal satar. KUU, gerçekçidir, sonuç odaklıdır.
  • D, sayısız gösterge (KPI) belirler. KUU, az sayıda ve gerekli göstergeleri kullanır.
  • D, her konudan anlar (!) ve tek başına büyük bir firmayı dönüştürmeye çalışır. KUU, sadece kendi uzmanlık alanlarında hizmet verir ve bir ekiple firmayı dönüştürmeye çalışır.
  • D, mesai saatlerine bağlı çalışır. KUU, mesai kavramı olmadan çalışır.
  • D, için sonuç almak önemli değildir. KUU, için sonuç önemlidir, tek hedeftir.
  • D, sadece belirli beyaz yakalıya fayda sağlamaya; KUU, sadece firmaya fayda sağlamaya çalışır.
  • D, mükemmeliyetçidir. KUU, gerçekçidir ve vazgeçebilendir.
  • D, kolay kolay fikir değiştirmez ve tersler. KUU, beraber düşünür, ikna eder, ikna olur.
  • D, güzel sonuçları kendisi sahiplenir, kötü sonuçları ekibe yükler. KUU, güzel sonuçları ekibe mal eder, hataları kendisi sahiplenir.
  • D, soğuktur. KUU, eğlencelidir, samimidir.
  • D, hep aynı tip kitaplar yazar. KUU, nadiren kitap yazar.
  • Danışmanlık firmalarının yabancı ortakları vardır, zirveler düzenlerler, grip isimli eğitimler verirler, web siteler, teorik anlatım ve konu başlığı doludur, mümkün mertebe uzun süreli sözleşme isterler. Uygulamacı firmalar Türkiye'ye özgüdür, zirvelere pek katılmazlar, sadedir ve ana teknikleri basitçe uygulamaya çalışırlar, web siteleri sade ve sonuç odaklıdır, sözleşme imzalama gereği dahi duymayabilir.
Firmaların "bu işte bizde olmaz" bahaneleri:

  • ürün ve sektörel farklılıklar
  • ürün çeşitliliği
  • üretim değişkenliği
  • ücret düşüklüğü ve kalifiye eleman eksikliği
  • ustalık problemi - kimse kendisini firmasından üstün ve vazgeçilemez gösteremez!
  • arızaların çokluğu
  • devamsızlık
  • çalışan sirkülasyonu
  • fabrikamız eski ve yerleşim düzenli değil
  • kalitesiz hammadde ve tedarik parçası
  • müşterinin siparişi değiştirmesi veya acil siparişler
  • hatalı stok bilgileri
  • yer problemi
  • hiç bir şey satın aldırılamaması - önce kazandır, sonra harcattır!
  • bu sistem bize uymuyor, biz denedik - tasarruf ettiririz ve pay alırız, tasarruf yoksa ödeme yok
Değişemeyen ve diğerlerini zehirleyen küçük bir azınlık her şirkette vardır. Diğerlerinin menfaati için bunları göndermek gereklidir. Uygulama başladıktan sonra "bunda ne var, biz de yaparız" yanılgısından kaçının, uygulayıcının "bitti" demesini bekleyin, nasıl olsa süreye değil, sonuca para ödüyorsunuz.

"İnsanı ayakta tutan iskelet ve kas sistemi değil, prensipleridir" - Albert Einstein

Yönetim desteği şarttır, geçmiş yargılanmamalıdır, kimse işini kaybetmemelidir, sigortasız çalışan olmamalıdır, çalışan kalitesinden ödün verilmemelidir, çalışanlara kötü muamele edilmemelidir, uygulayanlara saygı gösterilmeli ve uygulayanlar da firma çalışanlarına saygılı olmalıdır.

Hata ve fireler kader değildir, doğru yöntemlerle kalıcı olarak düşürülebilir.

"Bir araya gelmek başlangıçtır. Bir arada durabilmek ilerlemedir. Birlikte çalışmak başarıdır"      -Henry Ford

"Bildiğini bilenin arkasından gidiniz, bildiğini bilmeyeni uyarınız, bilmediğini bilene öğretiniz, bilmediğini bilmeyenden kaçınınız" - Konfüçyüs

Japonların bilinen 7+1 kayıp listesine Türkçe ilave: Lavabo-tuvalet! Türkiye'den bazı tecrübe paylaşımları:

  • Personel değerlendirmelerinde puanlamaya kriter olarak koymuşlar, kurul değerlendirmiş, az gidene 1 puan çok gidene 10 puan arası not verilmiş, daha sonra sebepleri konuşulmuş, yüksek puan alanlarla ayrıca mülakat yapılmış ve kendilerini değerlendirmeleri istendiğinde tutarlı şekilde aynı olmasa bile diğerlerinden yüksek not verdikleri görülmüş.
  • En yaygın sebep sigara! Futbol maçında sahadan kimse sigara arası vermiyor, otobüs-uçak seyahatinde uzun süreler boyunca sigara içilmiyor, ramazanda oruç tutarken bütün gün sigara kullanılmıyor! Sigara önemli bir israf konusudur.
  • Sigaranın çalışana maliyetini kendisine hesaplatmışlar, asgari ücretle karşılaştırmışlar. O günün şartlarında maaşının %36 sı kadar sigara parası ödediğini görmüşler. Yani kendi geçimi için çalışacağına ayın 1/3 ünde sigara firması için çalışıyormuş. Ailesi de mağdur oluyor, ayrıca zaman içinde sağlığı da bozuluyor.
  • Sigaranın fabrikaya maliyetini birlikte hesaplamışlar: 2 dakika tuvalete gidiş + 2 dakika tuvaletten dönüş + 4 dakika tek sigara içme süresi = 8-10 dakika kayıp, günde yaklaşık 30 sigara içiliyor, molalar ve yemek saatleri dikkate alınsa bile asgari 5 defa iş saatinde gayrı resmi sigara arası veriliyor. Bazıları az, bazıları çok gidiyor, ortalamalar tutuyor, kabaca günlük 50 dakika kayıp var! Bu kabaca 540 dakikada %10 demektir. Yani birileri kafasına göre sigara içebilsin diye her 100 kişi için fazladan 10 kişiyi işe alıyoruz, maaş ödüyoruz! Üretim kaybı, genel gider, amortisman, .. da cabası..
  • Ne yapılmamalıdır? tuvaletlere duman dedektörü, kartlı geçiş sistemi, elbiseye takılan çipler, izinsiz çalışma yerini terk edenlerden savunma istemek,....
  • Ne yapılmalıdır? Hedefli adet takibi, sahici akış, ara stok yapılan proses adalarının iptali, makinaların veya işlerin hücre formunda kurulması