Şehir Merkezlerindeki Varoşların Rekabet Üstünlüğü - Rekabet Üzerine, 10 / Michael Porter / 2008

Michael E. Porter, Haziran 1995

ABD şehir merkezlerindeki varoşların ekonomik sıkıntısı acil meselelerden biridir. Yoksulluk ve suça eğilimle sonuçlanır. Politikalarımız ve programlarımız serveti yeniden dağıtma tuzağına düşmüştür. Gerçek ihtiyaç ve fırsat, servet yaratmaktır.

Şehir merkezindeki varoşun her zaman düşük maliyetli gayrimenkul ve işgücü gibi iki temel üstünlüğü olduğuna dair yaygın bir yanlış kanı vardır. ABD' deki araştırmaya göre 4 temel üstünlük vardır: stratejik konum, yerel piyasa talebi, bölgesel kümelenmelerle bütünleşme ve insan kaynakları.

Stratejik konum: Varoşlar merkezi iş bölgelerine, lojistik altyapıya, eğlence ve turizm merkezlerine ve şirket yoğunlaşmalarına yakınlıktan faydalanan şirketlere rekabet üstünlüğü sunabilir. İlk adaylar arasında bugün başka yerlerde bulunan konuma duyarlı sektörler, alan kısıtlamaları olan yakın şirketler ile sektörler ve taşınma veya dış kaynak teminine başvurabilecek arka ofis veya destek işlevleri yer alır.

Yerel piyasa talebi: Varoşun ortalama gelir düzeyi düşük olsa bile, bölgenin nüfus yoğunluğu yüksektir. Kısmen göç ve nispeten yüksek doğum oranı nedeniyle piyasa gençtir, hızla büyür. Yerel karakteristiği vardır ve ulusal niteliklerle uyumlu olmayabilir. Etnik-kültürel tarzda yerelleştirilen ürünler sadece varoşta değil, ulusal ölçekte aynı karakterdeki müşterilere de ulaştırılabilir. Ülke çapındaki büyük trendlerin ilk sinyalleri buralarda görülür. Sanılanın aksine iş yapacak şirket türü küçük ve yüksek maliyetli olan değil, son teknoloji, pazarlama ve yönetim tekniklerini kullanan ve profesyonel olarak yönetilen büyük şirkettir.

Bölgesel kümelenmeyle bütünleşme: Rekabetçi kümelenmeler, iki potansiyel üstünlük yaratır: Birincisi, işletme kuruluşuyla ilgilidir. Merkezdeki varoşun kümelenmedeki çok sayıda müşteriye yakınlığından yararlanmak için malzeme, parça ve destek hizmetleri sağlayan şirketler kurulabilir. İkincisi, kümelenmenin sunduğu akış yönündeki ürün ve hizmetlerde rekabet edebilme potansiyelidir. Kümelenmenin desteklenmesi eğitim, altyapı ve teknolojiye yapılan kamusal ve özel yatırımları daha verimli kılar.

İnsan kaynakları: Yanlış kanıların ilki varoş sakinlerinin çalışmak istemediği ve sosyal yardımı kazançlı istihdama tercih ettiği savıdır. Aslında mütevazi vasıf ve ücretli işlerde sadık çalışanlar bulunur. İkinci yanlış kanı varoştaki yegâne girişimcinin uyuşturucu satıcısı olduğudur. Aslında çoğunlukla sosyal hizmete yönelmiş potansiyel vardır. Üçüncü yanlış kanı varoşta büyümüş nitelikli azınlıkların köklerinden koptuklarıdır. Aslında fırsat sağlandığında gerçekleşecek bir potansiyeldir.

Varoşların zayıflıkları

• boş mülk çoktur ama çoğu ekonomik açıdan kullanılabilir durumda değildir
• yasal düzenlemedeki katılık nedeniyle inşaat maliyeti banliyödekinden daha yüksektir
• yasal düzenlemeler çalışma hayatını da zorlaştırır
• suç riski maliyeti yükseltir ve girişim isteğini düşürür
• ulaşım altyapısı yolcu hareketine göredir, mal ve hizmet ulaşımına göre düzenlenmelidir
• çalışan vasfı düşüktür, bu da olası ücreti düşürür
• yönetici vasfı düşüktür, bu da kalıcılığı bozar, desteklenmesi gerekir
• öz sermaye yetersizdir, kredi kaynaklarına erişim sınırlıdır, kaynakların varoşa yaklaşımı olumsuzdur
• varoş sakinlerinin bir kısmı işletmeleri "sömürücü" gözüyle değerlendirir

Varoşlara yönelik özel sektör rolü:

• şehir merkezlerindeki varoşlarda iş faaliyeti yarat ve yaygınlaştır
• bayilik, yerel çalışan istihdamı, yerele uyarlanmış ürün-hizmet, ortak güvenlik birimi
• şehir merkezlerindeki varoş şirketleriyle iş ilişkileri kurun
• hayırseverlik değil, ticaret
• kurumsal hayırseverliği sosyal hizmetlerden şirketler arası çabalara yönlendirin
• eğitim, yönetim desteği, teknik bilgi, mentorluk, danışmanlık
• özsermaye yatırımları için doğru modeli benimseyin
• standart risk sermayesi modeli değil, özsermaye fonlama modeli

Varoşlara yönelik devlet rolü: Şimdiye kadar sorumluluğu hep devlet almıştır. Programlar kısmi kalmıştır, bölünmüştür. Programlar piyasa gerçeklerine değil, sübvansiyon ve talimatlara dayalıdır. Temelde devletin özel sektörü desteklemesi daha uygun olacaktır.

• kaynakları ekonomik ihtiyaçların en üst düzeyde olduğu alanlara yönlendirin
• şehir merkezindeki varoşların iş semti olarak ekonomik değerini artırın
• büyük özel sektör kurumları aracılığıyla ekonomik kalkınma programları ve hizmetleri sunun
• devlet programlarının kapsamındaki teşvikleri gerçek ekonomik performansa uyumlu hale getirin

Varoşlara yönelik toplum tabanlı örgütlerin rolü:

• güçlü yönleri tespit edin ve temel alın
• ölçek, yetkinlik, amaç uyumsuzlukları var
• işgücünün ve toplumun tutumlarını değiştirmek için çalışın
• işe hazırlama ve işe yönlendirme sistemleri yaratın
• ticari alan iyileştirme ve geliştirme çabalarını kolaylaştırın